Τεχνικά χαρακτηριστικά      Φωτογραφίες      Video

Η λέξη squall, ανάμεσα στις άλλες έννοιες, στην ναυτική διάλεκτο σημαίνει το τεράστιο αφρισμένο κύμα ύψους 30 - 40 μέτρων, πού εμφανίζεται ξαφνικά σε μία τρικυμία. Αν και υπήρχαν λίγες αναφορές για τέτοια κύματα, επίσημα δεν θεωρούνταν τεκμηριωμένο γεγονός, μέχρι που... αποδείχτηκε και έγινε γνωστός και ο μηχανισμός εμφάνισής τους. Έτσι αμφισβητείτο και η τορπίλη της Σοβιετικής Ένωσης, που ακουγόταν ότι πετύχαινε απίστευτες ταχύτητες μέχρι 500 μέτρα το δευτερόλεπτο! Αλλά εδώ και κάποια χρόνια, νέα στοιχεία ήρθαν στο φως που μάλλον ανατρέπουν τα δεδομένα! Και το όνομα αυτής της τορπίλης; Ποιό άλλο;! Squall!

Τέτοιες ταχύτητες υπήρχαν πριν λίγες δεκαετίες μόνο στο διορατικό μυαλό κάποιων συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας (και εδώ να μνημονεύσουμε τον μεγάλο Arthur Clark, που πριν λίγες μέρες άφησε αυτόν τον κόσμο). Όμως η επιστημονική φαντασία απλώς «σκιαγραφεί» το μέλλον, που οι επιστήμονες και τεχνικοί κάποια στιγμή κάνουν πραγματικότητα. Έτσι οι επιστήμονες της Σοβιετικής Ένωσης εκμεταλλεύτηκαν ένα φυσικό φαινόμενο, αυτό της υπερσπηλαίωσης, προς όφελός τους ώστε να πετύχουν κάτι που μοιάζει με θαύμα. 

Η πυκνότητα του νερού είναι περίπου 1000 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του αέρα. Τα σκάφη που κινούνται στο νερό έχουν λοιπόν πολύ μεγαλύτερες αντιστάσεις να υπερνικήσουν στην κίνησή τους. Και όσο μεγαλύτερη η ταχύτητα, τόσο μεγαλύτερη και η αντίσταση. Έτσι τα σημερινά πλοία φτάνουν τους 30 – 40 κόμβους, ενώ αυτά με υποβρύχια πτερύγια ή επίπεδες κάτω επιφάνειες φτάνουν τους 50 – 60. Τα δε υποβρύχια, εξ’ αιτίας της εξ’ ολοκλήρου υποβρύχιας κίνησής τους, έχουν ακόμα μικρότερες ταχύτητες λόγω μεγαλύτερων τριβών. Πως λοιπόν σκάφη με ισχυρούς πυρηνικούς αντιδραστήρες δεν φτάνουν τις ταχύτητες που πετυχαίνει αυτή η τορπίλη; 
Για 2 λόγους: πρώτον δεν κινείται με τους συμβατικούς κινητήρες των συνηθισμένων τορπιλών και δεύτερον δεν κινείται στο... νερό!!

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Όπως είπαμε η δημιουργία αυτής της τορπίλης βασίστηκε στο φυσικό φαινόμενο της υπερσπηλαίωσης. Το φαινόμενο της σπηλαίωσης συμβαίνει όταν σώματα που κινούνται με μεγάλες ταχύτητες σε υγρό (νερό π.χ.), δημιουργούν στο εμπρόσθιο τμήμα τους κυρίως, ένα θύλακα αέρος. Αν αυξηθεί η ταχύτητα, αυξάνεται και το ποσοστό του σώματος που κινείται σε αυτόν τον «θύλακα αέρος.» Αν τώρα, αυτός ο θύλακας μεγαλώσει τόσο, ώστε να εσωκλείσει όλο το σώμα, έχουμε την υπερσπηλαίωση. 

Σ' αυτήν την περίπτωση το σώμα κινείται στην πραγματικότητα όχι σε υγρό (νερό), αλλά μέσα σε φυσαλίδα αέρα! Όμως για να πετύχουμε ταχύτητες που η υπερσπηλαίωση θα είναι εφικτή, χρειαζόμαστε μεγάλα ποσά ενέργειας ώστε να υπερνικήσουμε την αντίσταση του νερού. Οι συμβατικοί κινητήρες των τορπιλών δεν μπορούν να πετύχουν τέτοιες ταχύτητες. Εδώ χρειαζόμαστε... πυραυλοκινητήρες!! Και αυτούς ακριβώς διαθέτει αυτή η τορπίλη! Δεν είναι γνωστές βέβαια λεπτομέρειες, αλλά εικάζεται ότι διαθέτει δύο ομάδες πυραυλοκινητήρων: μία για την εκκίνηση μέχρι μια ταχύτητα και μία άλλη για την κυρίως πλεύση.

Αυτοί της δίνουν ακριβώς την ενέργεια που χρειάζεται για να νικήσει την αντίσταση του υγρού στοιχείου. Διαθέτει μία κεφαλή (έμβολο) στην άκρη της με ειδικό σχημα ώστε να δημιουργεί σπηλαίωση πιο εύκολα και με λιγότερες τριβές.

Λέγεται οτι δημιουργήθηκε στην Σοβιετική Ένωση ήδη από την δεκαετία του `70,  έχει μήκος 27 πόδια και βάρος 5940 πάουντς. 

Για τόσο προηγμένα όπλα βέβαια οι πληροφορίες είναι πολύ λιγότερες από τις φήμες. Μια φήμη π.χ., έχει να κάνει με την επίδειξη μιας νέας έκδοσης αυτής της τορπίλης σε Κινέζους στρατιωτικούς από ένα υποβρύχιο ονόματι... Κούρσκ. Φημολογείται επίσης ότι η τορπίλη έχει πουληθεί σε Κίνα και Ιράν.

Αν και τίποτα φυσικά δεν επιβεβαιώνεται, το σίγουρο είναι ότι η ύπαρξη τέτοιου όπλου σε χώρες όχι και τόσο φιλικές, θα έχει θορυβήσει το Αμερικανικό Ναυτικό, το οποίο τώρα προσπαθεί να αναπτύξει ανάλογο δικό του όπλο, αλλά και ανάλογα αντίμετρα, κάτι που καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολο είναι. Ένα τέτοιο όπλο δε, μπορεί να θεωρηθεί σαν όπλο πρώτης επίθεσης. Με αυτές τις ταχύτητες και επιπλέον την δυνατότητα υποβρύχιας κίνησής του, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο στην ανίχνευση και καταστροφή του. Η αναφερόμενη δε, δυνατότητά του να φέρει τακτική πυρηνική κεφαλή, του δίνει την δυνατότητα να καταστρέψει μικρές ομάδες πλοίων, όπως αυτές που συνήθως συνοδεύουν τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα. ’Αλλωστε το ρωσικό ναυτικό, μην έχοντας μεγάλα αεροπλανοφόρα, έπρεπε να βρει άλλους τρόπους αντιμετώπισης των αμερικανικών αεροπλανοφόρων.

Εκτός από την Αμερική και η Γερμανία ίσως και η Γαλλία, κάνουν τις δικές τους έρευνες για την ανάπτυξη τέτοιων όπλων και λέγεται ότι σε πειραματικό στάδιο έχουν πετύχει παρόμοιες ταχύτητες. 

Αυτού του είδους τα όπλα κυριολεκτικά αλλάζουν τον τρόπο διεξαγωγής των ναυμαχιών. Μελλοντικά σχέδια, περιλαμβάνουν όχι μόνο τορπίλες υπερσπηλαίωσης αλλά και πολύ μικρότερα βλήματα με σκοπό την αντιμετώπιση και καταστροφή θαλασσίων ναρκών όπως επίσης και αυτών των ίδιων των τορπιλών υπερσπηλαίωσης, από πυροβόλα που θα είναι τοποθετημένα ακόμα και κάτω από τα ύφαλα των σκαφών επιφανείας. Σκέψεις δε, για υποβρύχια υπερσπηλαίωσης ανήκουν στον χώρο της επιστημονικής φαντασίας. (ε;!!)

Χρονική εξέλιξη της υπερηχητικής-τορπίλης:
Το πρόγραμμα ανάπτυξης της τορπίλης Shkval, άρχισε την δεκαετία του ’60. Το 1963 για πρώτη φορά, παρουσιάστηκαν τα πρώτα σχέδια της τορπίλης, με ένδειξη ταχύτητας  +100 m/sec. Οι πρώτες επίσημες δοκιμές πραγματοποιήθηκαν το 1964, στο πεδίο δοκιμών της λίμνης Issyk Kul από μια κατάλληλα τροποποιημένη εξέδρα. Μετά από ένα χρόνο δοκιμάσθηκε και υποβρυχίως (εκτοξεύοντας ομοιώματα της τορπίλης από ένα τροποποιημένο ντίζελ υποβρύχιο) στην Feodosii. Η ένταξή της στο ναυτικό έλαβε χώρα το 1977 με το χαρακτηριστικό VA-111.

Shkval-E (E-έκδοση εξαγωγής)

Η υπερηχητική τορπίλη εξελίχθηκε για την  προσβολή πλοίων διαφόρων τύπων και κατηγοριών, προστατευμένα λιμάνια, υποβρύχια καθώς επίσης και τα τεχνικά-προστατευτικά εμπόδια για παραπλάνηση τορπίλων. Το βλήμα μπορεί να μεταφέρεται από πλοία επιφάνειας μέσα σε ειδικά κάνιστρα και από υποβρύχια. 
Μπορεί να εκτοξεύεται μέσα από τορπιλοσωλήνες σε βάθος μέχρι και 100 μέτρων.

Το βλήμα παρέχει: 
μεγάλη αντοχή σε αντίμετρα
ελάχιστο χρόνο ετοιμότητας
αξιοπιστία
απλή λειτουργία και συντήρηση

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ