Φωτογραφίες από την προσωπική συλλογή του Μάρκου Ανδρέου

 Τεχνικά χαρακτηριστικά      Φωτογραφίες      Video

Συγγραφέας Μάρκος Ανδρέου
 

Ο Ελληνικός στρατός κατά το έπος του 1940-’41 χρησιμοποίησε τρία είδη κρανών το Γαλλικό Adrian mle-1915 που βλέπετε στο κέντρο, το Αγγλικό MkI στα δεξιά και κυρίως το Ελληνικό κράνος που φαίνεται στα αριστερά το οποίο παραγγέλθηκε το 1936 και κατασκευάστηκε στο εργοστάσιο Εμαγιέ και Μεταλλουργίας του Αθανασίου Κώστα στην Κέα. 

Οι τρείς τύποι κρανών που χρησιμοποιήθηκαν την περίοδο 1940-1941 από τον Ε.Σ. Από αριστερά προς τα δεξιά α) Ελληνικής κατασκευής του Α.Κώστα, β) Γαλλικό Adrian mle-1915, γ) Αγγλικό MkI.

Πολλά έχουν λεχθεί για την προέλευση και την κατασκευή του Ελληνικού Κράνους που χρησιμοποίησε ο Ε.Σ. κατά τον Ελληνοιταλικό Πόλεμο χωρίς όμως μέχρι σήμερα να είναι σαφής η τεκμηρίωση των όποιων πληροφοριών σχετικά με αυτό.

Από την δημιουργία της, το 2012, η Ομάδα Αναβίωσης Ε.Σ. 1940 ξεκίνησε την δικιά της ιστορική έρευνα, ώστε να βρεθούν τεκμηριωμένα στοιχεία για την προέλευση και την κατασκευή του Ελληνικού Κράνους του Ε.Σ.

Τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα αυτή, τεκμηριώνουν χωρίς αμφιβολία ότι το κράνος κατασκευάστηκε εξ’ ολοκλήρου στην Ελλάδα.

Σημαντικά στοιχεία της προκήρυξης διαγωνισμού και της ανάθεσης έργου για την προμήθεια κρανών από τον Ελληνικό στρατό το 1936 προκύπτουν στο βιβλίο ΟΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1936-1940 από κρατικά έγγραφα που διατηρεί στην κατοχή του ο συγγραφέας κύριος Κωνσταντίνος Δ. Βλάσσης.

Σύμφωνα με αυτά ο πρώτος διεθνής διαγωνισμός για την προμήθεια 250.000 κρανών προκηρύχθηκε την 4^η Δεκεμβρίου του 1935 και πραγματοποιήθηκε την 4^η Ιανουαρίου του 1936 χωρίς όμως αποτέλεσμα, εν συνεχεία επαναλήφθηκε στις 20 Φεβρουαρίου, στις 31 Μαρτίου και στις 10 Μαΐου του ίδιου έτους χωρίς επίσης αποτέλεσμα και τέλος στις 15 Οκτωβρίου 1936 όπου υπέβαλαν προσφορές και δείγματα οι παρακάτω έξι (6) βιομηχανίες:

1^η Η Ελληνική Βιομηχανία Εμαγιέ Και Μεταλλουργίας της Κέας, Αθανασίου Κώστα. Βλέπουμε απεικόνιση του κράνους σε σκίτσο από το λεύκωμα του εργοστασίου στην σελίδα 23.

2^η Η Εταιρεία Ελληνικού Πυριτιδοποιείου & Καλυκοποιείου (Ιταλικός οίκος Maneta). Στο λεύκωμα της ΠΥΡΚΑΛ του 1936 στην σελίδα 194 φαίνεται το Ελληνικό κράνος που πρότεινε η εταιρεία όμοιο με αυτό που κατασκεύασε το εργοστάσιο του Αθ. Κώστα στην Κέα.

3^ος Ο Οίκος Zeintze, από την Γερμανία. Εκείνη την εποχή η Γερμανία κατασκεύαζε το γνωστό μοντέλο Μ-35.

4^η Η Ελληνική Βιομηχανική Ένωση. Δεν έχουμε κανένα στοιχείο για το ποιο κράνος πρότεινε στον διαγωνισμό.

5^ος Ο Οίκος Τζεσκοσλοβενσκα Ζμπρογιοφκα Μπρνο, από την Τσεχοσλοβακία η οποία τότε κατασκεύαζε το μοντέλο Μ-32-34.

Και 6^ος ο Οίκος Otto Ruben,από την Σουηδία. Δεν αναφέρεται ποιος τύπος προτάθηκε από τους τρείς που υπήρχαν. Μπορούμε μόνο να υποθέσουμε σαν πιο πιθανό τον τύπο Μ-26 που βρίσκετε στο κέντρο.

Από την αναφορά του διαγωνισμού στις 31-10-36 προέκυψε ότι μόνο η Ελληνική Βιομηχανία Εμαγιέ και Μεταλλουργίας της Κέας, Αθανασίου Κώστα είχε συμμορφωθεί πλήρως με τους όρους της υπηρεσίας.

Ακολούθησε ο τεχνικός διαγωνισμός όπου σύμφωνα με το πρακτικό της 26^ης Νοεμβρίου 1936 δύο δείγματα πληρούσαν τους όρους, αυτά της Ελληνικής Βιομηχανίας Εμαγιέ και Μεταλλουργίας της Κέας, Αθανασίου Κώστα και του Γερμανικού οίκου Zeintze με βαθμολογία 100% για το Ελληνικό κράνος και 94,22% για το Γερμανικό.

Τέλος στις 8 Δεκεμβρίου 1936 η Ανώτατη Επιτροπή Προμηθειών του Υπουργείου Στρατιωτικών πραγματοποίησε τον οικονομικό διαγωνισμό κατά τον οποίο επιτυχόντες ήταν για μία ακόμη φορά η Ελληνική Βιομηχανία Εμαγιέ και Μεταλλουργίας της Κέας, Αθανασίου Κώστα και ο Γερμανικός οίκος Zeintze. Για το Ελληνικό κράνος η τιμή ήταν 302,50 δραχμές με πρώτη ύλη κατασκευής Σουηδικό χάλυβα και χρόνο παράδοσης τμηματικά 10 μήνες στην Γενική Αποθήκη Στρατού Πειραιώς αρχομένης 3 μήνες μετά την υπογραφή της συμβάσεως.

Για το Γερμανικό κράνος η τιμή ήταν 321,625 δραχμές με φθηνότερη εσωτερική εξάρτηση κεφαλής τριών μερών αντί της ακριβότερης που κανονικά παραγόταν με οκτώ γλωσσίδια. Η παράδοση θα γινόταν 7 μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης.

Στο διάστημα μέχρι να εκδοθεί η απόφαση για την προμήθεια των κρανών του Ε.Σ. έγιναν εκ νέου αιτήσεις και προσφορές από προμηθευτές του εξωτερικού προτείνοντας έως και μεταχειρισμένα

κράνη Αγγλικού, Γαλλικού και Αμερικάνικου τύπου όπως και κράνη του Σερβικού στρατού Γαλλικού και Τσεχοσλοβάκικου τύπου (1936) τα οποία όμως κρίθηκαν ακατάλληλα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν στις εκθέσεις επανεξέτασης όλων των συμμετεχόντων το πρακτικό εξέτασης του Εργοστασίου Εμαγιέ και Μεταλλουργίας της Κέας, Αθανασίου Κώστα από επιτροπή τεχνικών αξιωματικών τον Απρίλιο του 1935 που πιστοποιεί την καταλληλόλητα του εργοστασίου για την παραγωγή κρανών και το δελτίο καταγραφής της 25^ης Ιουνίου 1936 για την δυνατότητα παραγωγής έως και 50.000 κρανών μηνιαίος!

Στις 14 Δεκεμβρίου 1936 το Α.Σ.Ε.Α. αποφάσισε την προμήθεια 250.000 κρανών από την Βιομηχανία Εμαγιέ και Μεταλλουργίας της Κέας, Αθανασίου Κώστα έναντι τελικής τιμής 290 δραχμών έκαστο τα οποία θα εξοφλούνταν σε δύο πληρωμές, η πρώτη 42.500.00 δραχμές κατά το οικονομικό έτος 1937-1938 και η δεύτερη 30.000.000 δραχμές κατά το οικονομικό έτος 1938-1939 άνευ τόκου.
 
Κατά την έρευνα που διεξήγαμε εξετάσαμε δια ζώσης περισσότερα από 300 δείγματα κρανών και στην έκθεση Ελληνικής βιομηχανίας στο Γκάζι Αθηνών τον Μάρτιο του 2018 ήρθαμε σε επαφή με τον Σύλλογο Φίλων Εργοστασίου ΕΜΑΓΕ Κέας.

Αφού πήραμε την άδεια από τους ευγενέστατους ανθρώπους του συλλόγου ο Μάρκος Ανδρέου και ο Γεώργιος Κρικέλας στις 22/05/2018 επισκεφθήκαμε στην οικία του στην Δραπετσώνα τον πρόεδρο κ. Ιωάννη Ευγενικό, τον τελευταίο εν ζωή τεχνίτη χειριστή της μίας εκ των τριών πρεσών που διαμόρφωναν τα Ελληνικά Κράνη.

Ο κύριος Ιωάννης Ευγενικός με τον Μάρκο Ανδρέου, στην πρώτη μας επίσκεψη στην οικία του στην Δραπετσώνα μας εξηγεί τεχνικές λεπτομέρειες για το Ελληνικό κράνος.

Στις 26/06/2018 ακολούθησε δεύτερη επίσκεψη από τον Μάρκο Ανδρέου και τον Απόστολο Μπρέντα στη οικία του κ.Ι.Ευγενικού στην Κέα, στο Μουσείο του Συλλόγου Φίλων Εργοστασίου ΕΜΑΓΕ Κέας το οποίο διατηρεί ο ίδιος και στο εργοστάσιο που σήμερα είναι εγκαταλελειμμένο.

Το εργοστάσιο ΕΜΑΓΕ Κέας σήμερα, διατηρητέο από το 1985 αλλά εγκαταλελειμμένο.

Πράγματι το επίθετό του αντιπροσωπεύει τον χαρακτήρα του. Αφού μας υποδέχθηκε με μεγάλη χαρά και καλή διάθεση, στην συνέντευξη που μας έδωσε κατέθεσε την προσωπική του μαρτυρία και περιέγραψε με κάθε τεχνική λεπτομέρεια όλη τη διαδικασία κατασκευής του Ελληνικού Κράνους στο εργοστάσιο της Κέας.

Σχέδιο του εργοστασίου που απεικονίζει το Ελληνικό κράνος.

Όπως μας είπε ο κύριος Ι. Ευγενικός το σχέδιο του κράνους είναι του τεχνικού διευθυντή κ. Μιχαήλ Βλάδου ο οποίος αναλάμβανε τον σχεδιασμό και την παραγωγή όλων των προϊόντων του εργοστασίου. Ήταν μεγάλο μυαλό, Έλληνας εκ Ρωσίας είχε δουλέψει σε εργοστάσια του εξωτερικού πριν έρθει στην Ελλάδα, σε ένα εργοστάσιο μάλιστα της Ρωσίας διηύθυνε 30.000 άτομα προσωπικό , ο ανιψιός του με το ίδιο όνομα Μιχαήλ Βλάδος εργαζόταν επίσης στο εργοστάσιο του Α.Κώστα και ήταν τεχνικός σχεδιαστής υπομηχανικός όπως και η ανιψιά του Μαρία Βλάδου στο καλλιτεχνικό σχεδιαστήριο Σαμπλόν. 

Ο κ. Μιχαήλ Βλάδος διακρίνεται αριστερά στην φωτογραφία να εξετάζει την ποιότητα των προϊόντων.

Από δεκατεσσάρων μόλις χρονών ο κύριος Ευγενικός το 1937 μαζί με άλλα παιδιά του νησιού, εφαρμόζανε στα σπίτια τους τα δέρματα στο στεφάνι της εξάρτησης κεφαλής του κράνους με τα χαρακτηριστικά μπρούτζινα δίπροκα για δύο δεκάρες το κομμάτι, όπως με συγκίνηση μας περιέγραψε.

Το μηχανουργείο του εργοστασίου όπου γυαλίζονταν τα κράνη και πραγματοποιούνταν δεκάδες άλλες εργασίες.

Εν συνεχεία προσλήφθηκε ως τεχνίτης στο μηχανουργείο του εργοστασίου και από εκεί τοποθετήθηκε χειριστής στις πρέσες εξ ελάσεως κοπής λαμαρίνας. Η συγκεκριμένη πρέσα που βλέπετε είναι μία εκ των τριών που χρησιμοποιούσε το εργοστάσιο για την διαμόρφωση των κρανών και βρίσκετε στον εξωτερικό χώρο του μουσείου της Κέας.

Με καράβια από την Αγγλία έρχονταν τεμάχια ελάσματος χάλυβα κυκλικού σχήματος, διαμέτρου περίπου 40 εκατοστών και πάχους 1,1 χιλιοστών.

Η διαδικασία κατασκευής ξεκινούσε από το λάδωμα του κάθε δίσκου και ακολουθούσε η διαμόρφωση στην πρέσα όπου έπαιρνε το αρχικό ημισφαιρικό σχήμα σαν μπολ, όπως χαρακτηριστικά μας περιέγραψε ο κ. Ι. Ευγενικός. 

Ο κύριος Ι.Ευγενικός μας δείχνει τον δίσκο χαλύβδινου ελάσματος πως τοποθετείται στην πρέσα.

Στην φωτογραφία βλέπετε δείγμα κράνους από αυτό το στάδιο της κατασκευής.  

Αξίζει εδώ να αναφέρουμε ότι το εργοστάσιο διέθετε τρείς πρέσες, δύο 100 τόνων πίεσης που ζύγιζαν η κάθε μία 17 τόνους και μία 60 τόνων πίεσης που ζύγιζε 12 τόνους. Στην φωτογραφία βλέπετε την παραγωγή των Ελληνικών κρανών, φαίνονται οι δύο από τις τρείς πρέσες διαμόρφωσης. Στο βάθος αριστερά διακρίνεται ο κ.Ι.Ευγενικός στην πρέσα εν ώρα εργασίας όπως υποδεικνύει το όνομα του που είναι γραμμένο πάνω στην φωτογραφία.

Η παραγωγή των Ελληνικών κρανών εν εξελίξει.
 

Το επόμενο στάδιο ήταν το σημάδεμα της περιμετρικής καμπύλης, χρησιμοποιώντας για οδηγό ένα άλλο κράνος που τοποθετούνταν από πάνω και ακολουθούσε το κόψιμο της λαμαρίνας που περίσσευε περιμετρικά στο συγκεκριμένο ηλεκτροκίνητο ψαλίδι σταθερής βάσεως της φωτογραφίας. Τέλος στην κορδελιάστρα καμπυλωνόταν το χείλος προς τα έξω σε όλο το μήκος της περιμέτρου, σχηματίζοντας την χαρακτηριστική πατούρα. Αφού είχε τελειώσει η διαμόρφωση του σχήματος του κράνους, γίνονταν οι τρύπες για την εξάρτηση κεφαλής και τέλος γυαλιζόταν στον τόρνο.

Το ηλεκτροκίνητο ψαλίδι στον προαύλιο χώρο του μουσείου, όπου οι τεχνίτες έκοβαν στο χέρι το γνωστό καμπυλοειδές σχήμα στην περίμετρο του κελύφους δίνοντας την χαρακτηριστική μορφή του Ελληνικού κράνους.

Κέλυφος έτοιμο, γυαλισμένο.

Σειρά είχε ο φούρνος όπου τα κράνη καθαρίζοταν από τα λάδια λόγο της υψηλής θερμοκρασίας και προετοιμάζονταν για την θερμική σκλήρυνση.

 Ο φούρνος όπου θερμαίνονταν τα κράνη προκειμένου να υποστούν την θερμική κατεργασία για να σκληρύνουν.
 

Πριν όμως τα κράνη μπουν στον φούρνο σε σειρές των πέντε, τοποθετούνταν ειδικοί αποστάτες (ντίζες) στις τρύπες που προορίζονταν για την εξάρτηση κεφαλής ώστε να διαμορφώσουν το τελικό πλάτος, ο κύριος Ευγενικός έκανε και αυτή την εργασία πριν τοποθετηθεί χειριστής στην πρέσα. Τότε αφού τα κράνη κατακόκκινα είχαν φτάσει τους 800 βαθμούς κελσίου γινόταν η πρώτη θερμική σκλήρυνση βουτώντας τα σε νερό και ακολουθούσε και δεύτερη θερμική σκλήρυνση με την ίδια προεργασία αλλά σε λάδι. Στην φωτογραφία βλέπετε τον φούρνο που τοποθετούσαν τα κράνη για να υποστούν εν συνεχεία την θερμική σκλήρυνση.

Γινόταν ποιοτικός έλεγχος δειγματοληπτικά ανά παρτίδα μετρώντας την σκληρότητα των κρανών. Η διαδικασία ήταν η εξής, ριχνόταν μια μεταλλική μπίλια από συγκεκριμένο ύψος στο κράνος και μετριόταν η αναπήδηση, σε περίπτωση που η σκληρότητα δεν ήταν η επιθυμητή η διαδικασία της σκλήρυνσης επαναλαμβανόταν.

Το βαφείο του εργοστασίου επί το έργο. Διακρίνονται οι περιστρεφόμενες βάσεις που τοποθετούσαν τα κράνη.

Μετά τη διπλή θερμική κατεργασία τα κράνη πλένονταν σε οξέα για να καθαρίσουν από τα λάδια, στέγνωναν και ακολουθούσε η βαφή του χακί χρώματος με ψεκασμό στο βαφείο του εργοστασίου τοποθετημένα σε περιστρεφόμενες βάσεις.

Από το βαφείο όλα τα έτοιμα πλέον κελύφη, πήγαιναν στο στεγνωτήριο όπου τα άφηναν μία μέρα να στεγνώσουν στον αέρα.  

Το στεγνωτήριο όπου άφηναν τα κράνη να στεγνώσουν για 24 ώρες.

Οι εσωτερικές εξαρτήσεις κεφαλής δεν κατασκευάζονταν στο εργοστάσιο αλλά τις έστελνε μαζί με τα υποσιάγωνα ο στρατός με καράβι, από τον Πειραιά.

Οι γυναίκες υπάλληλοι του εργοστασίου προσαρμόζουν τις εσωτερικές εξαρτήσεις κεφαλής.

Προσαρμόζονταν στο χέρι με τέσσερις βίδες και περικόχλια από γυναίκες που εργάζονταν στο εργοστάσιο. Την περίοδο του πολέμου που η παραγωγή έφτασε στο μέγιστο, όλες οι κοπέλες του νησιού εργάζονταν και στα σπίτια τους προσαρμόζοντας τις εξαρτήσεις κεφαλής στα κελύφη.

Αφού τα κράνη είχαν πλέον ολοκληρωθεί, ακολουθούσε το τελευταίο στάδιο της παραγωγής η συσκευασία. Το κάθε ένα τυλιγόταν σε χαρτί και τοποθετούνταν σε ξυλοκιβώτια διαστάσεων περίπου 1Χ1 μέτρων σε στήλες των πέντε κρανών καθ’ ύψος. Τα κιβώτια σφραγίζονταν και παραδίδονταν στον Ελληνικό Στρατό. Τα παραλάμβανε ειδική επιτροπή στο εργοστάσιο, από ‘κει τα βάζανε σε πλοία και φεύγανε για το μέτωπο ή για τις αποθήκες του στρατού.

Το τελευταίο στάδιο της παραγωγής, η συσκευασία, στο βάθος δεξιά διακρίνεται ο τεχνικός διευθυντής του εργοστασίου κ. Μιχαήλ Βλάδος.

Στην φωτογραφία βλέπετε το κράνος του εργοστασίου της Κέας σε χρήση σε γυμνάσια του Ελληνικού στρατού πριν τον πόλεμο.

Προς μεγάλη μας έκπληξη όπως μας περιέγραψε ο κ. Ι. Ευγενικός, κανένα από τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής του Ελληνικού Κράνους δεν ήταν αυτοματοποιημένο, όλες οι εργασίες γίνονταν χειρωνακτικά.

Το προσωπικό εισέρχεται στο εργοστάσιο.

Την περίοδο του πολέμου το εργοστάσιο λειτουργούσε 24 ώρες σε τρεις βάρδιες με ωράρια 6.00 πμ – 14.00 μμ / 14.00μμ – 22.00 μμ / 22.00 μμ – 6.00 πμ απασχολώντας περίπου 400 εργαζόμενους σε κάθε βάρδια.

Η ημερήσια παραγωγή έφτασε περίπου τα 300-400 τεμάχια σε κάθε πρέσα, όπως μας είπε ο κύριος Ευγενικός είναι σίγουρος ότι η παραγγελία των 250.000 κρανών περατώθηκε και ξεπεράστηκε, άγνωστο όμως κατά πόσο.

Τα κράνη κατασκευάζονταν σε τρία μεγέθη:

Οι διαστάσεις ανά μέγεθος.

α) Το μικρό μέγεθος Νο 55 με μέγιστο εξωτερικό πλάτος 22,5 εκατοστά και αντιστοιχία περιμέτρου κεφαλής του φέροντος 55 έως 56 εκατοστά

β) Το μεσαίο μέγεθος Νο 57 με μέγιστο εξωτερικό πλάτος 23,5 εκατ. και αντιστοιχία περιμέτρου κεφαλής του φέροντος 57 έως 58 εκατ.

γ) Και το μεγάλο μέγεθος Νο 59 με μέγιστο εξωτερικό πλάτος 24,5 εκατ. και αντιστοιχία περιμέτρου κεφαλής του φέροντος 59 έως 60 εκατ.

Οι εσωτερικές εξαρτήσεις κεφαλής αποτελούνταν από την μεταλλική στεφάνη στήριξης και δερμάτινη επένδυση. Η μεταλλική στεφάνη κατασκευάζονταν από χαλύβδινο έλασμα 20Χ0,5 χιλ.

Η εσωτερική εξάρτηση κεφαλής πλήρης, έτοιμη να προσαρμοστεί στο κέλυφος.

H δερμάτινη επένδυση είναι φτιαγμένη από λεπτό φυσικό αρνίσιο δέρμα, η οποία αποτελείτο από περιμετρική λωρίδα, συραμμένων επ’ αυτής επτά γλωσσίδων αποτελούμενα τον θόλο κεφαλής, έξι εξ αυτών διάτρητων και ενός φέροντος πυρογραφία με επιγραφή Ελληνικός Στρατός, Στέμμα, Σταυρό και το μέγεθος του κράνους.

Η εσωτερική εξάρτηση κεφαλής Νο59, προσαρμοσμένη στο αντίστοιχου μεγέθους κέλυφος, διακρίνεται η σφραγίδα μελάνης που δείχνει το μέγεθος στο εσωτερικό του κελύφους.

Η πυρογραφία φερόταν στο ένα από τα επτά γλωσσίδια του δέρματος, η συγκεκριμένη εσωτερική εξάρτηση κεφαλής είναι μέγεθος 57.

Επίσης μεταξύ της δερμάτινης επένδυσης και της μεταλλικής στεφάνης παρεμβαλλόταν λωρίδα μάλλινου υφάσματος κυματοειδούς μορφής προστατεύοντας το δέρμα ώστε να μην φθείρεται από την μεταλλική στεφάνη και κάνοντας το κράνος πιο άνετο στον φέροντα.

Το δερμάτινο υποσιάγωνο προσαρμόζονταν στην εσωτερική εξάρτηση κεφαλής, χαρακτηριστικό στα Ελληνικά κράνη είναι οι διπλές αγκράφες που φέρει.

Τέλος όπως μας είπε ο κ. Ι.Ευγενικός στο εργοστάσιο γίνονταν και οι βαλλιστικές δοκιμές στον εξωτερικό χώρο σε ειδική βάση που στερέωναν τα κράνη, η οποία υπάρχει μέχρι σήμερα.

Στην Κέα σήμερα το εργοστάσιο που κατασκεύασε τα Ελληνικά κράνη του έπους στέκεται ακόμα αγέρωχο στον ανελέητο χρόνο αλλά εγκαταλελειμμένο από την πολιτεία. Ο σύλλογος φίλων εργοστασίου εμαγιέ με την στήριξη της τοπικής αρχής, των κατοίκων του νησιού και την τιτάνια προσπάθεια των μελών του όπως ο κύριος Ευγενικός έχουν διασώσει με προσωπικό κόστος ότι υπάρχει ακόμα στο μουσείο τους.

Κατά την περιήγηση μας στους εσωτερικούς χώρους του εργοστασίου βρήκαμε υπολείμματα των Ελληνικών κρανών που παρήγαγε, μεταλλικά στεφάνια και δέρματα εξαρτήσεων κεφαλής όπως βλέπετε εδώ ανάμεσα σε άλλα εμαγιέ προϊόντα και κιβώτια με βίδες που χρησιμοποιούσαν για την προσαρμογή τους.

Ξυλοκιβώτια τα οποία περιέχουν βίδες 1/8Χ6 και περικόχλια οι οποίες χρησιμοποιούνταν για την προσαρμογή των εσωτερικών εξαρτήσεων στα κελύφη, βρίσκονται ακόμα στο δάπεδο του εργοστασίου!

Το εργοστάσιο Εμαγιέ και μεταλλουργίας της Κέας του Αθανασίου Κώστα έγραψε μία χρυσή σελίδα στην ιστορία της Ελληνικής βιομηχανίας συμβάλλοντας στον εθνικό αγώνα κατά το έπος του 1940-’41 και αποδεικνύοντας την διαχρονική ικανότητα των Ελλήνων να δημιουργούμε και να πετυχαίνουμε όσο και αν κάποιοι θέλουν να μας πείσουν για το αντίθετο.

Ευχαριστίες, Ιωάννης Ευγενικός, Γεώργιος Ευγενικός, Διονύσιος Γραμματικός, Μιχαήλ Χάνος, Γεώργιος Κρικέλας, Ευφροσύνη Γαλάνη, Απόστολος Μπρέντας 
Κωνσταντίνος Βλάσης, Σάββας Βλάσης

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Το Ελληνικό κράνος του 1940