Φωτογραφίες από την προσωπική συλλογή του Κωνσταντίνου Πανιτσίδη

 Τεχνικά χαρακτηριστικά      Φωτογραφίες      Video

Η σχεδίαση του Ka-60 υπήρξε αποτέλεσμα του διαγωνισμού της Ρωσικής Αεροπορίας για την αντικατάσταση του Mi-4, ενός από τα πλέον «αποδοτικά» ελικόπτερα πρώτης γενιάς των ένοπλων δυνάμεων της ΕΣΣΔ, που κατασκευάστηκε σε 3.850 μονάδες. Κερδίζοντας τον αιώνιο αντίπαλο του, το γραφείο σχεδίασης Mil, στον διαγωνισμό αυτό το 1984, το γραφείο Kamov, παρουσίασε ένα ελικόπτερο γενικής χρήσης, το οποίο μπορούσε να επιχειρεί συνδυαστικά με μαχητικά ελικόπτερα Ka-50 και Mi-28. Το 1990 κατασκευαστικέ το πρόπλασμα του νέου ελικόπτερου και το πρωτότυπο ήταν έτοιμο το 1997 με την ονομασία Ka-60-1. Η πρώτη δε επίσημη παρουσίαση του έγινε στις 29 Ιουλίου του 1998 στο εργοστάσιο του γραφείου Kamov.

Τo Kamov Ka-60 είναι ένα ρωσικό ελικόπτερο γενικής χρήσης νέας γενιάς. Παρά το γεγονός ότι η εξέλιξη του άρχισε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '80, αναπτύχθηκε μέσα στην δεκαετία του '90, ενσωματώνοντας τεχνολογία και καινοτομίες που συναντά κανείς σε όλα τα σύγχρονα ελικόπτερα της συγκεκριμένης κατηγορίας στον δυτικό κόσμο. Το 199° παρουσιάστηκε το πρώτο πρόπλασμα του ελικοπτέρου σε φυσικό μέγεθος και τον Αύγουστο του 1993 παρουσιάστηκε το πρώτο πρωτότυπο της πολιτικής του έκδοσης (Ka-62), το οποίο τελικά πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στα μέσα του 1998, αρκετά χρόνια αργότερα δηλαδή, λόγω προβλημάτων στην ανάπτυξη του κινητήρα RD-600. Σήμερα με τα οικονομικά προβλήματα των ρωσικών γραφείων σχεδίασης να έχουν ξεπεραστεί σε κάποιο βαθμό, το Ka-60 ετοιμάζεται να εισέλθει σε μαζική παραγωγή στο εργοστάσιο του Ulan-Ude στη Σιβηρία, διεκδικώντας από δυτικούς ανταγωνιστές του ένα σημαντικό μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς, αφού θα διατίθεται και με δυτικούς κινητήρες και ηλεκτρονικό εξοπλισμό.

KΑ-60 kasatka. τεχνική περιγραφή-συστήματα

To Ka-6o (Ka-62) αποτελεί σχεδίαση ελικοπτέρου η οποία για πρώτη φορά «ξέφυγε» από το σχεδιαστικό σήμα κατατεθέν του γραφείο kamov. Δηλαδή δεν είναι εφοδιασμένο με το διπλό, ομοαξονικό, αντιπεριστρεφόμενο στροφείο όλων των άλλων ελικοπτέρων του ίδιου γραφείου. Αντί αυτού φέρει συμβατικό τετράφυλλο ή πεντάφυλλο στροφείο με ουραίο στροφείο τύπου Fenestron, ενσωματωμένο στο κάθετο σταθερό. Επίσης, φέρει δυο κινητήρες και διαθέτει τρίκυκλο ανασυρόμενο σύστημα προσγείωσης με το τρίτο περιστρεφόμενο σκέλος εγκατεστημένο στην βάση της ουραίας ατράκτου, πίσω από την καμπίνα. Επίσης, στο σύστημα προσγείωσης μπορούν να τοποθετηθούν ειδικοί φουσκωτοί πλωτήρες που χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις προσθαλάσσωσης. Στην κατασκευή του ελικοπτέρου έχει γίνει εκτεταμένη χρήση ενισχυμένων συνθετικών υλικών σ' όλη την άτρακτο, το βάρος των οποίων αντιπροσωπεύει το 60% του συνολικού βάρους του ελικόπτερου (στην έκδοση Ka-62 το ποσοστό είναι 50% του συνολικού βάρους του ελικόπτερου). Η δομή του ελικόπτερου είναι ειδικά σχεδιασμένη και παρέχει μεγάλο βαθμό ασφάλειας και αξιοπιστίας. Σε περίπτωση αναγκαστικής προσγείωσης τα σκέλη του συστήματος προσγείωσης υποχωρούν έτσι ώστε οι πιθανότητες τραυματισμού των επιβαινόντων να είναι ελάχιστες. Το ίδιο συμβαίνει και με το πάτωμα της καμπίνας. Η διαθεσιμότητα του ελικοπτέρου είναι υψηλή, λόγω των ελάχιστων απαιτήσεων που έχει σε συντήρηση συστημάτων και κάποιων διαγνωστικών συστημάτων που θα φέρει στον βασικό του εξοπλισμό. Οι κινητήρες του είναι δύο στροβιλοαξονικοί JSC «Ribinskyi motori» RD-600V, εγκατεστημένοι δίπλα-δίπλα στο επάνω τμήμα της ατράκτου, πάνω από την καμπίνα. Διαθέτουν φίλτρα κατακράτησης σκόνης και ξένων σωματιδίων στις εισαγωγές αέρα. Η μέγιστη απο-δομένη ισχύ ανέρχεται 1.300 ίππους για τον κάθε ένα. Η μέγιστη ισχύς κάθε κινητήρα σε καταστάσεις ανάγκης (με τον ένα κινητήρα σε λειτουργία - One Engine Inoperative-OEI), ανέρχεται σε 1.550 ίππους και μπορεί να αποδοθεί επί 2,5 λεπτά με «ωφέλιμη» ζωή του κινητήρα στις 10.000 ώρες λειτουργίας.

Η λειτουργία των κινητήρων RD-600 V του Ka-60/62 θα ελέγχεται από σύστημα FADEC (Full Authority Digital Engine Control). Πέραν των δύο κινητήρων τα ελικόπτερα παραγωγής θα φέρουν και εφεδρική μονάδα ισχύος τύπου ΑΙ-9. Οι στρατιωτικές εκδόσεις θα φέρουν ειδικά καλύμματα στα ακροφύσια των κινητήρων για τον περιορισμό του υπέρυθρου ίχνους (IR).

Τα τρία πρωτότυπα του ελικοπτέρου που έχουν μέχρι σήμερα κατασκευαστεί φέρουν τετράφυλλο στροφείο. Τα αεροσκάφη παραγωγής που θα φέρουν κινητήρες μέγιστης αποδιδόμενης ισχύος μέχρι 1.500 ίππους θα έχουν τετράφυλλα στροφεία, ενώ αυτά που θα εφοδιάζονται με ισχυρότερους θα φέρουν πεντάφυλλα. Ο ομφαλός του κύριου στροφείου, όπως και τα πτερύγια του (κατασκευασμένα από συνθετικά υλικά και με χορδή 0,53 μέτρων) προέρχονται από το ka-50. To ουραίο στροφείο είναι διαμέτρου 1,4 μέτρων και διαθέτει 11 πτερύγια με χορδή 0,089 μέτρων. Επίσης, το ελικόπτερο είναι εφοδιασμένο με ένα ειδικό μηχανισμό ελάττωσης θορύβου, μέσω βελτιστοποίησης των συχνοτήτων περιστροφής του κύριου στροφείου. Στην σχεδίαση του ελικοπτέρου έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στην μείωση του υπέρυθρου αλλά και του ηλεκτρομαγνητικού ίχνους. Ιδιαίτερη επίσης έμφαση αποδόθηκε από τους σχεδιαστές του γραφείου Kamov στις αεροδυναμικές γραμμές του ελικοπτέρου. Η άτρακτος απαρτίζεται από τέσσερα τμήματα. Το ριναίο περιλαμβάνει και τον θάλαμο διακυβέρνησης μαζί με τις θέσεις του διμελούς πληρώματος, το κεντρικό είναι η καμπίνα του ελικοπτέρου και οι θύλακες των κινητήρων στην οροφή της, το τρίτο περιλαμβάνει την ουραία άτρακτο μαζί με το οριζόντιο πτέρωμα και το τέταρτο τμήμα είναι το κατακόρυφο πτέρωμα με το στροφείο τύπου Fenestron. Ο θάλαμος διακυβέρνησης εξασφαλίζει άριστες συνθήκες ορατότητας και έχει θύρες επιβίβασης /αποβίβασης οι οποίες ανοίγουν αντίθετα από την φορά κίνησης του ελικοπτέρου. Η θέση του κυβερνήτη βρίσκεται στην δεξιά πλευρά της καμπίνας, κάτι που είναι δεδομένο για τα δυτικά ελικόπτερα, αλλά εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε ρωσικό ελικόπτερο. Τέλος, το κεντρικό τμήμα είναι ειδικά σχεδιασμένο ώστε σε ελάχιστο χρόνο να μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν εξωτερικοί αναρτήρες οπλισμού. Η κύρια καμπίνα έχει μήκος 3,3 μέτρα, πλάτος 1,75 μέτρα και ύψος 1,3 μέτρα. Η καμπίνα της έκδοσης μεταφοράς επιβατών έχει μεγάλες πλευρικές πόρτες εισόδου πλάτους 1,3 μέτρων και ύψος 1,25 μέτρων. Η στρατιωτική έκδοση του Ka-60 μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι 14 στρατιώτες και τα καθίσματα τους είναι κατασκευασμένα έτσι ώστε σε περίπτωση πρόσκρουσης με ανάπτυξη φορτίων μέχρι 6g να παρέχουν προστασία σε επιβαίνοντες. Όταν πρόκειται για μεταφορά φορτίων αφαιρούνται τα καθίσματα, όποτε στο εσωτερικό της καμπίνας μπορεί να μεταφερθεί υλικό μέγιστου βάρους 2.750 κιλών, ανάλογα με την αποστολή. Η ουραία δοκός έχει ωοειδή διατομή. Διαθέτει «μη κινούμενο» οριζόντιο σταθερό πτέρωμα με εκπέτασμα τριών μέτρων στο οποίο είναι προσαρμοσμένα μεγάλα ακροπτερύγια ασύμμετρου προφίλ για την δημιουργία πλάγιας αεροδυναμικής δύναμης (aerodynamic force) «απορρόφησης» μέρους της ροπής στρέψης του κύριου στροφείου. Το κάθετο σταθερό επίσης είναι ασύμμετρου προφίλ.

Οι δεξαμενές καυσίμων είναι πέντε συνολικά με χωρητικότητα 1450 λίτρων και βρίσκονται κάτω από το πάτωμα της καμπίνας. Επίσης, υπάρχει πρόβλεψη για την εγκατάσταση δύο πρόσθετων δεξαμενών, κάθε μία από τις οποίες έχει χωρητικότητα 39° λίτρων. Το σύστημα μετάδοσης της κίνησης περιλαμβάνει το κύριο κιβώτιο VR-60, το οποίο μπορεί να «σηκώσει» μέγιστη ισχύ 1.910 kW. Τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά συστήματα τροφοδοτούνται από διπλό σύστημα εναλλασσόμενο μονοφασικό και τριφασικό από 30 kW που παράγουν δύο γεννήτριες Ε.Ρ και διπλό σύστημα από συνεχές ρεύμα με δυο ανορθωτές (ρεύματος) και από συσσωρευτές. Το Ε/Π έχει εξοπλισμό που του επιτρέπει να επιχειρεί μέρα και νύχτα με δυσμενείς καιρικές συνθήκες (έκδοση Ka-60). Διαθέτει σύστημα αυτόματου ελέγχου πτήσης (αυτόματος πιλότος) για τήρηση σταθερής πορείας, ύψους και ταχύτητας κ.λπ. Στην έκδοση ερευνάς και διάσωσης το ελικόπτερο είναι εξοπλισμένο με ένα εξωτερικό βαρούλκο με ανυψωτική ικανότητα 300 κιλών. Το Ka-60 είναι ελικόπτερο πολλαπλού ρόλου που μπορεί να εκτελέσει μεγάλη γκάμα απόστολων. Στην έκδοση του εκπαιδευτικού (ακριβώς σ' αυτήν την έκδοση έχει δοθεί μεγάλη προτεραιότητα για την απόκτηση του από το Ρωσικό Στράτο), προορίζεται για την αντικατάσταση των απαρχαιωμένων πλέον Mi-2, Πολωνικής κατασκευής καθώς και ενός μεγάλου αριθμού μέσων ελικοπτέρων Mi-8. Με βάση τις δοκιμές που έχουν μέχρι σήμερα διεξαχθεί, έχει υπολογιστεί ότι σε ρόλο εκπαιδευτικού το Ka-60 έχει σημαντικά χαμηλότερο κόστος χρήσης και συντήρησης σε σύγκριση με άλλα ρωσικά ελικόπτερα της κατηγορίας του (περίπου 40%) και σε σύγκριση με την εκπαιδευτική έκδοση του Mi-8, περίπου 60%.

Οι εκδόσεις του Ka-60

Ka -60 (ν-60)

Έκδοση για στρατιωτική χρήση σε ρόλους μεταφοράς προσωπικού και γενικών καθηκόντων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και εκπαίδευση πληρωμάτων. Η μεταφορική ικανότητα της συγκεκριμένης έκδοσης ανέρχεται σε 10 στρατιώτες με τον εξοπλισμό τους. Στο εσωτερικό της καμπίνας μπορεί να μεταφερθεί φορτίου συνολικού βάρους 2.000 κιλών, ενώ εξωτερικά μπορεί να αναρτηθεί φορτίο μέγιστου βάρους 2.500 κιλών. Πίσω από την καμπίνα υπάρχει διαμέρισμα αποσκευών όγκου 1,3 κυβικών μέτρων.

Ka-60R: Ναυτική έκδοση του ελικόπτερου με ανθυποβρυχιακό ρόλο, η οποία προορίζεται κυρίως για την αντικατάσταση του Ka-25RC.

Ka-60 SAR Έκδοση εξοπλισμένη με βαρούλκο τύπου LPG-300 με ανυψωτική ικανότητα 300 κιλών. Παρέχει ταυτόχρονα την δυνατότητα ανύψωσης μέχρι δύο ατόμων ή φορτίων. Η έκδοση διάσωσης φέρει επίσης και ειδικό προβολέα. Υπάρχουν και άλλες υποεκδόσεις, όπως η έκδοση MEDEVAC (νοσοκομειακό), επιτήρησης ακτών και θαλάσσιων περιοχών κ.α.

V-60R Πέρα από την μεταφορική και εκπαιδευτική έκδοση του, το ελικόπτερο θα διατίθεται και σε έκδοση «Longbow» με την ονομασία V-6oR. Τα ελικόπτερα της έκδοσης αυτής θα αξιοποιούνται σε ρόλους καθοδήγησης επιθετικών ελικοπτέρων, καθώς θα φέρουν ειδικό εξοπλισμό για τον σκοπό αυτό. Έτσι το ελικόπτερο θα φέρει ηλεκτρονικό εξοπλισμό που θα του επιτρέπει να αναγνωρίζει και να εγκλωβίζει στόχους, πραγματοποιώντας κατάδειξη για τα επιθετικά ελικόπτερα. Ο κύριος αισθητήρας του ελικόπτερου είναι το σύστημα αναγνώρισης -παρατήρησης Samshit που θα εγκατασταθεί πιθανότατα στην οροφή του πιλοτηρίου, ή στον ιστό του κύριου στροφείου σε έναν σφαιρικό θύλακα

Το σύστημα που ήδη αξιοποιείται επάνω σε ρωσικά επιθετικά ελικόπτερα, περιλαμβάνει τηλεοπτική κάμερα, συσκευή απεικόνισης υπερύθρων και σύστημα λέϊζερ με την δυνατότητα αποστασιομέτρησης και κατάδειξης στόχων. Περιλαμβάνει επίσης γυροσκοπικό σύστημα σταθεροποίησης και στους τρεις άξονες κίνησης. Ο σφαιρικός πυργίσκος του μπορεί να περιστραφεί κατά 135 μοίρες δεξιά και αριστερά του διαμήκους άξονα του ελικοπτέρου και κατά 10 μοίρες επάνω και 30 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα, με ταχύτητα 6ο μοιρών ανά δευτερόλεπτο. Το συνολικό του βάρος ανέρχεται σε 150 κιλά από τα οποία τα 65 «ανήκουν» στον εξοπλισμό που φέρει. To V-60R είναι εφοδιασμένο με ειδικό εξοπλισμό για ηλεκτρονικό πόλεμο (Electronic Warfare-EW), ενώ τα ζωτικά του συστήματα είναι διπλά. Οι δεξαμενές καύσιμου του ελικόπτερου είναι αυτοσφραγιζομενες «τύπου σφουγγαριού». Οι σωληνώσεις του συστήματος ελέγχου πτήσεως, αντέχουν πλήγματα βολίδων 12,7 χιλιοστών, ενώ τα πτερύγια του κύριου στροφείο αντέχουν σε πολλαπλά πλήγμα τα των βολίδων του ίδιου διαμετρήματος. 
Το Ka-60 θα φέρει επίσης και το ραντάρ FH-01 «Arbalet» της Phazotron το οποίο θα είναι εγκατεστημένο στο ρύγχος της ατράκτου και το οποίο αποτελεί βασικό σύστημα του επιθετικού Ka-52 Alligator.
Το σύστημα έχει δύο βασικές λειτουργικές διαμορφώσεις, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ραντάρ χιλιοστομετρικού μήκους κύματος σε ρόλους αέρος- εδάφους με δυνατότητες εντοπισμού και εγκλωβισμού στόχων (μπορεί να εντοπίσει κινούμενους στόχους μεγέθους άρματος μάχης στο έδαφος σε απόσταση 12 χιλιομέτρων), χαρτογράφησης, και αποφυγής ανάγλυφου. Από την άλλη πλευρά σε λειτουργική διαμόρφωση αέρος-αέρος το σύστημα μπορεί να εντοπίσει και να εγκλωβίσει στόχους σε μικρές αποστάσεις (της τάξης των 15 χιλιομέτρων και πυραύλους σε αποστάσεις πέντε χιλιομέτρων), αποκλειστικά και μόνο για σκοπούς αυτοάμυνας. Επίσης, σε αυτή την διαμόρφωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ραντάρ καιρού. To Arbalet φέρει δύο κεραίες, μία για κάθε λειτουργική διαμόρφωση. Για την διαμόρφωση αέρος-αέρος υπάρχει μία κινούμενη κεραία κάτω από τον διηλεκτρικό κώνο του ρύγχους, ενώ για την χιλιοστομετρική λειτουργία υπάρχει κεραία στην κορυφή του ιστού του ρότορα. Οι χειριστές του ελικοπτέρου θα μπορούν να χρησιμοποιούν διόπτρες νυχτερινής όρασης, καθώς ο φωτισμός του θαλάμου διακυβέρνησης είναι συμβατός με αυτές.

Ka-62R Πολιτική έκδοση του ka-60 με δύο κινητήρες Rolls Royce Turbomeca RTM322. Προς το παρόν δεν έχει ακόμη ξεκινήσει η ανάπτυξη της.

Ka-64 Sky Horse Εξαγωγική έκδοση του πολιτικού Ka-62 η οποία αναπτύσσεται σε συνεργασία με την ιταλική Agusta. Φέρει κινητήρες της General Electric CT7-2DL (Τ700) και δυτικής προέλευσης ηλεκτρονικό εξοπλισμό.

ΣΧΕΔΙΟ ΤΡΙΩΝ ΟΨΕΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

PHOTOS Ka-60 Kasatka