Τεχνικά χαρακτηριστικά      Φωτογραφίες      Video

PZL-SWIDNIK S.A

Η αεροπορική βιομηχανία της Πολωνίας αρχίζει να δραστηριοποιείται σχεδόν από τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης της αεροπορίας. Το εργοστάσιο Aviata ιδρύθηκε στη Βαρσοβία το Νοέμβριο του 1918. Τα επόμενα έτη ιδρύθηκαν και άλλα εργοστάσια, αλλά το πρώτο κρατικό εργοστάσιο ήταν το Polish Aviations works (PZL) που ιδρύθηκε στη Βαρσοβία το 1928.
Με την κατασκευή του τοπικού αεροδρομίου το 1938, αρχίζει και η λειτουργία του εργοστασίου PZL και πάλι στο Swidnik που το 1939 καταστράφηκε από την επιδρομή των Γερμανών. Αργότερα, αφού αποκατέστησαν τις βλάβες, το χρησιμοποίησαν οι ίδιοι μέχρι το 1944 οπότε και το κατάστρεψαν με την υποχώρηση τους από την περιοχή. Το 1949 οι κρατικές αρχές αποφάσισαν την επανίδρυση του εργοστασίου στο Swidnik.

Το 1951 το εργοστάσιο άρχισε, με άδεια της Σοβιετικής Ένωσης την παραγωγή του μαχητικού αεροσκάφους Mig-15, ενώ 1954 πήρε την άδεια για μαζική παραγωγή του ελικόπτερου Mi-1 (με την ονομασία SM-1).
Το 1965 η γραμμή παραγωγής του Mi-1 τροποποιήθηκε και άρχισε την παραγωγή του ελικοπτέρου Mi-2.

Το εργοστάσιο WSK-PZL στο Swidnik για μεγάλο διάστημα κατασκεύαζε με άδεια το σοβιετικό ελικόπτερο Mi-2. Από την εμπειρία που απέκτησαν οι Πολωνοί ειδικοί μπόρεσαν στα τέλη του 70 να σχεδιάσουν και ν' αναπτύξουν ένα ελικόπτερο δικής τους κατασκευής, το W-3 με πολλά, όμως, από τα συστήματα του οποίου να προερχόταν από το Mi-2. Κατά τον σχεδιασμό αυτού του ελικόπτερου δόθηκε μεγάλη προσοχή στη δυνατότητα χρησιμοποίησης του τόσο ως πολιτικού όσο και στρατιωτικού. Έτσι υπήρξαν πολλές παραλλαγές του, όπως το επιβατικό, το μεταφοράς φορτίου και το αεροσθενοφόρο, στον εμπορικό χώρο, ενώ στο στρατιωτικό τομέα υπήρξαν οι παραλλαγές της εγγύς υποστήριξης, της αναγνώρισης και επιτήρησης, της μεταφοράς στρατιωτών κ. ά.

Η εταιρεία «PZL-SWIDNIK S.A» είχε επεξεργαστεί και αναπτύξει ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού γι' αυτόν τον τύπο ελικοπτέρου, ενώ πιστοποιήθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες διαφόρων χωρών στους διάφορους ρόλους του. Εκτός από την πολωνική υπηρεσία (GILC) έτυχε πιστοποίησης από την αμερικανική, FAA με βάση τον κανονισμό FAR, τη ρωσική για πιστοποιητικά τύπου NLGW-1 και NLGW-2, τη γερμανική LBA και την ισπανική DGAC. Ως δασοπυροσβεστικό έχει πιστοποιηθεί από την Πορτογαλία και ως νοσοκομειακό από την Κορέα.

Εκτός από την Πολωνική Αεροπορία, το ελικόπτερο έχει εξαχθεί: στη Γερμανία (6- σε ρόλο αστυνόμευσης), Ρωσία (20), Νότ. Κορέα (Vip και πυροσβεστικά), Burma (12), Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα σε ρόλο αστυνόμευσης και σε άλλες χώρες.

Κατασκευή. Το ελικόπτερο W-3 φέρει μόνο-αξονικό κύριο στροφείο (με τετράφυλλη έλικα) και ουραίο στροφείο τριών πτερυγίων. Πετάει με δυο στροβιλοκινητήρες και διαθέτει σύστημα προσγείωσης τριών σημείων (σταθερό).

Άτρακτος. Η άτρακτος και η ουραία δοκός έχουν κατασκευαστεί με την τεχνική «Semi-monocoque». Στο μπροστινό μέρος της ατράκτου βρίσκονται οι θέσεις του πληρώματος. Ο κυβερνήτης καταλαμβάνει την αριστερή θέση και ο συγκυβερνήτης τη δεξιά. Η καμπίνα διαθέτει δύο πλάγιες πόρτες. Οι εσωτερικοί χώροι της διαστάσεων 3,2 x 1,55 x 1,44 m. με συνολικό όγκο 6,89 m3. Στην επιβατική του έκδοση μπορούν να τοποθετηθούν τέσσερις σειρές με σύνολο 12 καθισμάτων. Για την πρόσβαση στην καμπίνα χρησιμοποιούνται οι πόρτες (διαστάσεων 1,2 x 0,95 μ.)-μια στο μπροστινό μέρος της ατράκτου από την αριστερή μεριά και στο οπίσθιο μέρος από τη δεξιά μεριά. Υπάρχουν ακόμη τέσσερα παράθυρα ορθογώνια μεγάλων διαστάσεων (τα δυο από τα τέσσερα παράθυρα βρίσκονται πάνω στις πόρτες). Στο πίσω μέρος της καμπίνας από την καμπίνα βρίσκεται ο χώρος των αποσκευών που μπορεί να μεταφέρει φορτία μέχρι και 150 kg.

Όταν πρόκειται για μεταφορά φορτίων αφαιρούνται τα καθίσματα οπότε μπορεί να μεταφέρει εσωτερικά φορτία μέχρι και 2.100 kg. Στην καμπίνα μπορούν ακόμη να τοποθετηθούν τέσσερα φορεία με τραυματίες συν των γιατρό της συνοδείας, ενώ στην έκδοση έρευνας και διάσωσης μπορεί να μεταφέρει μέχρι και 8 άτομα, συν και δυο τραυματίες σε φορεία, ενώ στην έκδοση της αστυνόμευσης μπορεί να μεταφέρει μέχρι και 10 άτομα. Ως ελικόπτερο μεταφοράς υψηλών προσώπων VIΡ, η καμπίνα είναι διαμορφωμένη κατάλληλα για πέντε θέσεις.

Η ουραία δοκός έχει στρογγυλή τομή με αφαιρούμενο κάλυμμα του άξονα μετάδοσης κίνησης στο ουραίο στροφείο κάτω από το πίσω άκρο της ουραίας δοκού βρίσκεται το ουραίο οριζόντιο πτέρωμα, με εκπέτασμα 3,45 m.

Σύστημα προσγείωσης. Το σύστημα είναι τριών σημείων χωρίς τη δυνατότητα ανάσυρσης. Τα λάστιχα των δύο κύριων τροχών είναι χαμηλής πίεσης με διαστάσεις 300 x 250 mm. To ριναίο σκέλος έχει δίδυμους τροχούς με διαστάσεις 210 x 150 mm., χωρίς σύστημα κατεύθυνσης (steering). To μεταξόνιο είναι στα 3,55 m. και το μετατρόχιο 3,4 m.

Το κύριο στροφείο έχει 4 πτέρυγες με εύκαμπτο σύνδεσμο και υδραυλική απορρόφηση κραδασμών. Τα πτερύγια είναι εφοδιασμένα με ηλεκτρικό αντιπαγωτικό και αποπαγωτικό σύστημα.

Το ουραίο στροφείο έχει διάμετρο 3,03 m. και αποτελείται από τρία πτερύγια, η κατασκευή των οποίων μοιάζει με αυτήν του κύριου στροφείου και αυτό ενσωματώνει το ηλεκτρικό αντιπαγωτικό και αποπαγωτικό σύστημα.

Το προωθητικό σύστημα του PZL W-3A Sokol αποτελείται από δύο στροβιλοκινητήρες τύπου PZL 10V με μέγιστη ισχύ 662 kW ο κάθε ένας (2 x 662 kW). Η ισχύς ανάγκης, φθάνει τα 846 KW για τον κάθε κινητήρα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για 2,5 λεπτά. Κυρίως χρησιμοποιείται όταν ο ένας κινητήρας είναι εκτός λειτουργίας. Διαθέτουν προστασία από τη σκόνη και είναι τοποθετημένοι δίπλα-δίπλα στη ράχη της ατράκτου. Οι κινητήρες είναι πιστοποιημένοι από τις ΗΠΑ (FAR-33) και από τη Γερμανία (JAR-Ε).

Οι δεξαμενές καυσίμων είναι χωρητικότητας 1.750 λίτρων και χωρίζονται σε τέσσερα διαμερίσματα τοποθετημένα κάτω από το πάτωμα. Μια δεξαμενή των 1.100 λίτρων μπορεί να τοποθετηθεί στην καμπίνα για την πτήση μεταφοράς (ferry flight).

Το σύστημα έλεγχου ενισχύεται υδραυλικά (power-assisted control) και τροφοδοτείται από τα δυο ανεξάρτητα υδραυλικά συστήματα του ελικοπτέρου.

Τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά συστήματα τροφοδοτούνται κατά περίπτωση από συνεχές ρεύμα 28V. Καθώς και από εναλλασσόμενο μονοφασικό και τριφασικό (200 και 115 V, 400 περιόδων). Επιπλέον μπορεί να τοποθετηθεί το σύστημα κλιματισμού και σύστημα οξυγόνου

Το Ε/Π έχει εξοπλισμό που του επιτρέπει να επιχειρεί μέρα και νύχτα με δυσμενείς καιρικές συνθήκες και προέρχεται από την εταιρεία «King/Bendinx», ενώ για τα ελικόπτερα τύπου «Gusar»-από την εταιρεία «Keytron». Επιπλέον μπορεί να εγκατασταθεί και μετεωρολογικό-ραντάρ κατ' απαίτηση του χρήστη.
Διαθέτει σύστημα αυτόματου ελέγχου πτήσης (αυτόματος πιλότος) για τήρηση σταθερής πορείας ύψους και ταχύτητας.
Ο οπλισμός (στην έκδοση μαχητικού) μεταφέρεται σε εσωτερικούς και εξωτερικούς φορείς. Στα Ε/Π της Πολωνικής Πολεμικής Αεροπορίας φέρει δίκαννο πυροβόλο Gsh-23 των 23 mm. και εξωτερικά τέσσερις φορείς αντιαρματικών πύραυλων «ΑΤ-6» (4 κάτω από τις πτέρυγες) ή δυο φορείς μη κατευθυνόμενων πύραυλων των 80 mm.

To PZL W-3A Sokol είναι ένα ελικόπτερο πολλαπλού ρόλου με κύρια αποστολή την κρούση καθώς καί την έρευνα και τη διάσωση, την αστυνόμευση, τη δασοπυρόσβεση κ.ά. επιπλέον ρόλους. Το μέγιστο βάρος απογείωσης φθάνει τα 6.400 kg, ενώ επιχειρεί μέρα και νύχτα
με δυσμενείς καιρικές συνθήκες και θερμοκρασίες από -40 °C μέχρι και +43 °C.

Στην πυροσβεστική έκδοση του μπορεί να μεταφέρει σε εξωτερική ανάρτηση φορτίο μέχρι 2.100 kg, σε ένα ειδικό κάδο τύπου 3542 «Bambi». Επίσης μπορεί εύκολα να εγκατασταθεί δεξαμενή νερού (το σύστημα αυτό είναι ανάλογο του Simplex) με χωρητικότητα 1.500 λίτρων και επιπλέον τον ειδικό αφρό. Η πλήρωση του κάδου πραγματοποιείται με ειδική μάνικα σε διάστημα 60 sec από λίμνες, ποτάμια ή από ειδικές δεξαμενές αρκεί το βάθος να είναι μεγαλύτερο των 30 cm.

Πυροσβεστική έκδοση

Ένα ισπανικό Sokol. Πρόκεται για την έκδοση αεροπυρόσβεσης. Παρατηρείστε κάτω από την άτρακτο την δεξαμενή νερού και τους εκτεταμένους τους σωλήνες υδροληψίας. Η δεξαμενή αυτή έχει χωρητικότητα 1.500 λίτρων. Τα πυροσβεστικά Sokol μπορούν εξωτερικά να μεταφέρουν και τον κάδο τύπου 3542 Bambi με χωρητικότητα μέχρι 2.100 κιλών νερού.

Στην έκδοση αστυνόμευσης το ελικόπτερο είναι εφοδιασμένο με βαρούλκο με ανυψωτική ικανότητα 272 kg, συστήματα βιντεοσκόπησης, εναέρια σκάλα, εξωτερικό μεγάφωνο, σύστημα εξωτερικής ανάρτησης φορτίων μέχρι 2.100 kg, ενώ για μεταφορά προσωπικού διαθέτει 12 καθίσματα.

Στην έκδοση MEDEVAC (νοσοκομειακό) μπορεί να μεταφέρει τέσσερα φορεία με τραυματίες και το γιατρό της συνοδείας από περιοχές που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές. Σε μια διαφοροποιημένη διαμόρφωση (EMS) το ελικόπτερο μπορεί να μεταφέρει έναν τραυματία, υγειονομικό προσωπικό τριών ατόμων και διαθέτει προηγμένο ιατρικό εξοπλισμό για την περίθαλψη σοβαρότερων περιστατικών.

PZL W-3B GUSAR. Μετέπειτα εξέλιξη του ελικόπτερου «Sokol» με ραδιοηλεκτρονικό εξοπλισμό της εταιρείας Keytron της Ν. Αφρικής. Η πρώτη του εμφάνιση έλαβε χώρα στην αεροπορική έκθεση στο Γιοχάνεσμπουργκ το 1994.

W-3U Salamander. Μαχητικό ελικόπτερο πολλαπλού ρόλου με μεγάλη γκάμα οπλισμού. Φέρει εσωτερικό δίκαννο πυροβόλο σοβιετικής κατασκευής Gsh-23 των 23 mm. με 250 βλήματα. Η πυροδότηση μπορεί να γίνεται με μικρές ριπές (10-20 βλημάτων) μεσαίες (20-50 βλημάτων) και διάρκειας (50-80 βλημάτων) με ρυθμό 3.000-3.400 βλμ./ λεπτό. Μπορεί να μεταφέρει εξωτερικά ανάλογα με την αποστολή 4-8 φορείς αντιαρματικών πυραύλων τύπου 9Μ114, 2-4 φορείς μη κατευθυνόμενων πύραυλων των 57 ή 80 mm., 2-4 φορείς κατευθυνόμενων πυραύλων τύπου 9Μ32Μ αέρος-αέρος όπως επίσης φορτίο βομβών η ναρκών.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ TOY PZL W-3A SOKOL

(1) IGE = υπό την επίδραση του εδάφους
(2) Εκτός επίδρασης εδάφους
(3) Συνθήκες συμβατικής ατμόσφαιρας

Προς σύγκριση του Sokol με άλλα ελικόπτερα της κατηγόριας του, παραθέτουμε παρακάτω έναν συγκριτικό πίνακα. Τα ελικόπτερα που συγκρίνονται είναι μέσα στα όρια του βάρους από 8.500 λίβρες μέχρι 16.000 λιβρών είναι τα: Bell-412EP, Bell-430, Eurocopter SA-365 Duphin II, PZL-Swidnik W-3A Sokol, τα νούμερα που έχουν δοθεί στον πίνακα είναι τυπικά και μπορούν να αλλάξουν ανάλογα με την αποστολή τους (π.χ. οι επιδόσεις, εμβέλεια, υψόμετρα, ταχύτητες).

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

* κατά εκτίμηση, το βάρος κυμαίνεται ανάλογα από την έκδοση του και προέρχεται από διάφορες πήγες τα νούμερα για το PZL W-3A.
** δεν έχει δυνατότητα