Φωτογραφίες από την προσωπική συλλογή του Κωνσταντίνου Πανιτσίδη

 Τεχνικά χαρακτηριστικά      Φωτογραφίες      Video 

Στις αρχές της δεκαετίας του '80, την κύρια δύναμη της Ρωσικής Αεροπορίας αποτελούσαν τα μαχητικά αεροσκάφη δεύτερης και τρίτης γενιάς, Su-17, MiG-27 και Su-24 σε διαφορετικές εκδόσεις. Τα αεροσκάφη αυτά, με προδιαγραφές της δεκαετίας του '70, ανταποκρίνονταν κατά τρόπο ικανοποιητικό στις απαιτήσεις της Ρ.Α. Όμως, οι ραγδαίες εξελίξεις και οι ριζικές αλλαγές στην αεροδιαστημική βιομηχανία άνοιξαν νέους ορίζοντες και δημιούργησαν νέες απαιτήσεις. 

Έτσι αναζητήθηκε ένα καινούργιο αεροσκάφος πολλαπλού ρόλου, το οποίο έπρεπε να καλύψει και να αντικαταστήσει τα ήδη υπάρχοντα αλλά και να αναβαθμίσει την ισχύ της Ρωσικής Αεροπορίας. Το αεροσκάφος αυτό έπρεπε να συνδυάζει τα ειδικά χαρακτηριστικά ενός επιθετικού, μέσου βομβαρδιστικού, μεγάλης ακτίνας δράσης, ικανού να προσβάλλει αποτελεσματικά στόχους τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα. Τα αναφερόμενα πιο πάνω μαχητικά Su-17 και ΜiG-27 χρησιμοποιούνταν κατά κύριο λόγο σε αποστολές κρούσης, ενώ η αποτελεσματικότητα τους σε εναέρια μάχη ήταν σημαντικά περιορισμένη έως αμφίβολη. Αυτό ίσχυε περισσότερο για τ' αεροσκάφη Su-24 και Su-24M, τα οποία μπορούσαν μόνο να εκτοξεύσουν σε αναχαίτιση έναν ή δύο πυραύλους εναντίον του στόχου και αυτούς από μακριά. Στις αποστολές εναέριας μάχης χρησιμοποιούνταν τ' αεροσκάφη MiG-21 και "-23" αργότερα τα MiG-29, τα οποία διέθεταν τον κατάλληλο εξοπλισμό, ο οποίος όμως δεν ήταν κατάλληλος για την προσβολή στόχων εδάφους πέραν του ότι δεν έφεραν και τα κατάλληλα όπλα.

Η ιδέα για ένα αεροσκάφος πολλαπλού ρόλου ικανού να εκτελεί τους ελιγμούς μιας αερομαχίας από τη μια μεριά και με μεγάλο ωφέλιμο φορτίο σε όπλα και μεγάλη εμβέλεια από την άλλη, μπορούσε να υλοποιηθεί μόνο αξιοποιώντας και ενσωματώνοντας σ' αυτό τις τεχνολογίες αιχμής του τομέα της αεροδιαστημικής και του τομέα των αεροπορικών όπλων. 

Τη λύση σ' αυτό το δύσκολο πρόβλημα στις αρχές της δεκαετίας του '80 ανέλαβε να δώσει το σχεδιαστικό γραφείο P.O. Sukhoi, που πριν από λίγο είχε αρχίσει να παραδίδει τα πρώτα αεροσκάφη παραγωγής Su-27. Την ανάπτυξη και κατασκευή του διθέσιου μαχητικού - βομβαρδιστικού, με αρχικό χαρακτηριστικό Su-27IB, και αργότερα Su-34 (ανακοινώθηκε στο τέλος του 1993: εργοστασιακό νούμερο αεροσκάφους Τ-10V), ανέλαβε ο γενικός κατασκευαστής Μ.P. Simonov, με επικεφαλής της ομάδας κατασκευής, τον R.G. Marti-rosov. Την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εξοπλισμού και του συστήματος ελέγχου πυρός ανέλαβε το γραφείο "Leninec" (σήμερα, Holding Company "Leninec" city, St. Petersburg, υπό την επίβλεψη του γενικού σχεδιαστή G.N. Gromov). To προωθητικό σύστημα το ανέλαβε το γραφείο "Saturn" A.M. Lul'ki ( με τον γενικό σχεδιαστή Υ.Μ. Chepkin), ενώ τον οπλισμό για το καινούργιο μαχητικό/βομβαρδιστικό ανέλαβαν οι παρακάτω εταιρείες: για τους πυραύλους αέρος-αέρος η MKB "Vimpel" (υπό τον γενικό σχεδιαστή G.A. Sokolovskii), τους αέρος-εδάφους η OKB "Zvezda" ( υπό τον γενικό σχεδιαστή G.L Hohlov) και MKB "Raduga" (υπό τον γένικό σχεδιαστή I.S. Seleznev), και για το πυροβόλο το σχεδιαστικό γραφείο "Toshnost" (υπό τον γενικό σχεδιαστή A.G. Shipunov). 

Η ανάπτυξη του μαχητικού-βομβαρδιστικού βασίστηκε σε μια έκδοση του αεροσκάφους Su-27 (συγκεκριμένα του διθέσιου εκπαιδευτικού-μαχητικού Su- 27UB) από το οποίο κρατήθηκαν ατόφιατα δομικά μέρη του και το αεροδυναμικό του σχήμα, ακόμα και τα τεχνικά του χαρακτηριστικά, που θα του εξασφάλιζαν τη δυνατότητα να εμπλακεί σε μια κλειστή αερομαχία. 

Το κύριο πρόβλημα ήταν ότι το αεροσκάφος έπρεπε να έχει τη δυνατότητα να φέρει μεγαλύτερο φορτίο όπλων με συνέπεια την αύξηση του βάρους του. Στο αεροσκάφος ακόμη έπρεπε να τοποθετηθεί σύστημα ελέγχου πυρός κατάλληλο για την έρευνα και αποκάλυψη επίγειων στόχων, τον εγκλωβισμό τους και την εκτέλεση με ακρίβεια της ναυτιλίας προς αυτούς. Το αεροσκάφος τέλος έπρεπε να μπορεί να διατηρεί υψηλή ταχύτητα στους ελιγμούς εναέριας μάχης, όπου θα χρησιμοποιούσε τόσο τους πυραύλους αέρος-αέρος όσο και το πυροβόλο του, προκειμένου να είναι εξίσου αποτελεσματικό και στους δύο ρόλους. Παρά το ότι πολλά στοιχεία του Su-27IB διατηρήθηκαν, ως προελέχθη, οι αλλαγές που έγιναν τελικά ήταν αρκετά περισσότερες. Για υψηλότερη αποτελεσματικότητα στην εκτέλεση της αποστολής και μεγαλύτερη ασφάλεια κατά την πτήση, επελέγη η λύση του διμελούς πληρώματος κατά το πρότυπο του Su-24 (θέσεις δίπλα-δίπλα αντί για εμπρός-πίσω). Η λύση αυτή, πέραν του ότι εξασφαλίζει κάποια οικονομία από τον μερικά κοινό πίνακα οργάνων, απλοποιεί και το έργο των πιλότων κάνοντας την πτήση πιο άνετη. Για καλύτερα αεροδυναμικά χαρακτηριστικά, το αεροσκάφος εφοδιάστηκε με μια μεγάλη πτέρυγα με προεκτάσεις προς τα εμπρός στην οποία τοποθετήθηκαν πτερύγια (canards) εξασφαλίζοντας έτσι ευστάθεια κατά την πτήση σε κάθε ταχύτητα και ύψος και κυρίως σε περιοχές αναταράξεων. Τα πρώτα πτερύγια στο σχήμα αυτό για πρώτη φορά δοκιμάστηκαν το Μάιο του 1985 στο πρωτότυπο αεροσκάφος T10-24 (Su-27), ενώ χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στα καινούργια αεροσκάφη Su-27M (Su-35) και σε αεροσκάφη του ναυτικού (Su-27K). Η αλλαγή αυτή είχε ως συνέπεια οι αεραγωγοί των κινητήρων να απλοποιηθούν σε σύγκριση με το πρωτότυπο. Για μεγαλύτερη εμβέλεια τοποθετήθηκε σύστημα ανεφοδιασμού εν πτήσει (ανάλογο σύστημα χρησιμοποιείται και στα Su-27, Su-27K, Su-27M και Su-30). Όλες αυτές οι προτάσεις είχαν τελικά ως συνέπεια την αλλαγή του σχήματος του μπροστινού κυρίως τμήματος της ατράκτου, κάτι που ήταν αναγκαίο για την τοποθέτηση των αυξημένων σε αριθμό ηλεκτρονικών συσκευών. Ωστόσο, είχαν και ως αποτέλεσμα την αύξηση του βάρους στους 45 t. και εξ αυτού την ενίσχυση του συστήματος προσγείωσης. 

Σχεδίαση στα χαρτιά τελείωσε στις αρχές του 1990. και το γραφείο Sukhoi ανέλαβε την άμεση μετατροπή ενός Su-27UB σε ένα πρωτότυπο μαχητικό-βομβαρδιστικό T10V-1 (αργότερα SU-34-1). Το αεροσκάφος με αριθμό "42" ήταν το αεροσκάφος παραγωγής "Sparka", με επανασχεδιασμένο το μπροστινό τμήμα της ατράκτου και με τους πιλότους δίπλα-δίπλα, ενώ η είσοδος γινόταν από άνοιγμα που υπήρχε σε φωλέα του ριναίου τροχού. 

Η πρώτη πτήση του πρωτότυπου Τ 10V-1 έγινε στις 13 Απριλίου του 1990 στο αεροδρόμιο LII M.M. Gromova.

Su-34. MAKS 2007

Για πρώτη φορά εμφανίστηκε να κάνει μια εικονική προσνήωση στο αεροπλανοφόρο Kuznitsov όταν έκανε επίσκεψη για ενημέρωση στις νέες τεχνολογίες ο πρόεδρος Gorbechev. Μετά από δημοσιεύσεις στα ρωσικά Μ.Μ.Ε. (ότι το αεροσκάφος έκανε την προσγείωση του στο αεροπλανοφόρο "Tbilisi", σήμερα "Κουζνέτσοφ") όλοι άρχισαν να μιλούν για ένα αεροσκάφος ναυτικής έκδοσης του Su-27IB, επρόκειτο όμως για μια καλοστημένη παραπληροφόρηση.

Στις 13 Φεβρουάριου 1992, στο αεροδρόμιο του Mashulishe της Λευκορωσίας, πραγματοποιήθηκε μια έκθεση με καινούργια αεροσκάφη όπου και έκανε για πρώτη φορά την εμφάνιση του το Su-271B (μαχητικό- βομβαρδιστικό). Τη μαζική παραγωγή ανέλαβε το εργοστάσιο ΑΡΟ V.P. Chkalova στο Novosibirsk. Προς το τέλος του 1994 τελείωσε η κατασκευή του εργοστασιακού πρωτότυπου Su-34 και στις 28 Δεκεμβρίου 1994 με το πλήρωμα Ε.Ν. Rudakosa και E.G.Perunova απογειώθηκε για πρώτη φορά. Την άνοιξη του 1995 έκανε την εμφάνιση του το Su-34 στην έκθεση του Le Bourget (Γαλλίας). Στην έκθεση παρουσιάστηκε το πρωτότυπο της παραγωγής που τον Απρίλιο του 1995 πήρε τον αριθμό "45". Το αεροσκάφος πριν πάρε" τον αριθμό "45" πετούσε άβαφο όπως έχει βγει από το εργοστάσιο.

Στην έκθεση του Le Bourget το Su-34 εμφανίστηκε ως Su-32 και συγκεκριμένα ως Su-32F και Navy Fighter- μαχητικό ναυτικού (!). Αυτό ήταν μια τρίτη "ονομασία" στην πραγματικότητα όμως επρόκειτο για το ίδιο αεροσκάφος (Su-34) .
Ενώ για τη Ρ.Α. το αεροσκάφος παραμένει ως Su-27IB, στα ρωσικά ΜΜΕ εμφανίζεται ως Su-34, και στη Δύση ως Su-32 και στην εργοστασιακή ονομασία ως Τ-10 V ή απλώς "10V".

Η παραγωγή του αεροσκάφους άρχισε, σύμφωνα με την εφημερίδα "Sesgodnia", στις 12 Ιανουαρίου 1995 με συναρμολόγηση δύο αεροσκαφών ταυτόχρονα.
Σύμφωνα με τα δημοσίευμα, για το έτος 2018, έχουν κατασκευαστεί 102 αεροσκάφη.

Όπως προκύπτει από τις φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν, το Su-34 κράτησε όλες σχεδόν τις αεροδυναμικές γραμμές, τα χαρακτηριστικά, ακόμα και τις θέσεις των συστημάτων εξοπλισμού, με τ' αεροσκάφη της οικογένειας των Su-27. Στην πράξη έμειναν χωρίς αλλαγές το σχήμα και οι γωνίες της πτέρυγας και του ουραίου πτερώματος, όμως, η κατασκευή είναι εντελώς διαφορετική. To Su-34 έχει επανασχεδιασμένο το μπροστινό τμήμα της ατράκτου, ενισχυμένη πτέρυγα, κάθετο σταθερό, το ίδιο με τα Su-27, ενώ φέρει πτερύγια (canards) ανάλογα με εκείνα που χρησιμοποιούνται και στα αεροσκάφη Su-27K και Su-35, καινούργιας σχεδίασης σύστημα προσγείωσης, οι αεραγωγοί του είναι μη ελεγχόμενοι (προφανώς δεν υπάρχουν οι τρεις ειδικές ράμπες που συναντώνται στα άλλα μοντέλα του SU-27 μεταβλητού σχήματος για τον έλεγχο του εισερχόμενου αέρα), με συνέπεια να επηρεάζονται οι επιδόσεις του ( και κυρίως, ο μέγιστος αριθμός Mach κατά την πτήση). Έτσι απλοποιήθηκε η κατασκευή τους και κατέστη εφικτή η τοποθέτηση κύριων σκελών με δύο τροχούς (σε σειρά).

Το αεροσκάφος σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε για ν' αντικαταστήσει όλα τα βομβαρδιστικά τρίτης γενιάς, κάτι όμως που εξαρτάται από την εξέλιξη των οικονομικών δεδομένων της Ρωσίας.

ΔΟΜΗ-ΑΤΡΑΚΤΟΣ
Οι καθαρές αεροδυναμικές γραμμές και ο αρκετά πετυχημένος συνδυασμός ατράκτου και πτέρυγας προέρχονται από το Su-27. Στο μπροστινό τμήμα της ατράκτου παρατηρείται το πεπλατυσμένο ρύγχος που φιλοξενεί το ραντάρ, το πιλοτήριο και το ριναίο σύστημα προσγείωσης. Το ισχυρό ραντάρ τύπου Sh-141E (N011) έχει δυνατότητα παρακολούθησης του εδαφικού ανάγλυφου (Terrain following), σύστημα εξομάλυνσης της πτήσης σε χαμηλό ύψος και προηγμένο σύστημα ελέγχου βολής και άφεσης οπλισμού.
- Μέγ. εμβέλεια εγκλωβισμού/εντοπισμού επερχόμενου στόχου μεγέθους μαχητικού αεροσκάφους με συνολικό RSC τα +3 τμ φτάνει τα 120 km.
- Ταυτόχρονος εγκλωβισμός στόχων έως 4.
- Εμβέλεια εγκλωβισμού στόχου εδάφους: 30 χλμ.
- Εμβέλεια εγκλωβισμού στόχου επιφανείας: 135 χλμ.

Το πιλοτήριο είναι εφοδιασμένο με εκτινασσόμενο κάθισμα K-36DM, ενώ είναι τόσο ευρύχωρο που το μέλος του πληρώματος μπορεί να σηκωθεί όρθιο μέχρι να πραγματοποιήσει κάποιες συγκεκριμένες ασκήσεις. Ακόμα διαθέτει συσκευή για να ζεσταίνει το φαγητό, κιβώτιο πρώτων βοηθειών, και σύστημα αποχέτευσης! Για την προστασία του πληρώματος από σφαίρες, το κόκπιτ είναι θωρακισμένο και σχεδιασμένο ενιαίο για να αντέχει τα πλήγματα ( για πρώτη φορά αυτό χρησιμοποιήθηκε στο Su-25/39). Στη μεγάλη "καμπούρα" που βρίσκεται πίσω ακριβώς από το κόκπιτ έχει τοποθετηθεί ο ραδιοηλεκτρονικος εξοπλισμός (για τη συντήρηση των ηλεκτρονικών η πρόσβαση πραγματοποιείται από τη θυρίδα του ριναίου σκέλους) και επίσης η αποθήκη των φυσιγγίων του πυροβόλου.

Su-34. MAKS 2007

Στο κέντρο της ατράκτου βρίσκονται οι κύριες δεξαμενές καυσίμου. Κάτω από την άτρακτο, ανάμεσα στους αεραγωγούς των κινητήρων, σε σχήμα "tanden" (σε σειρά) έχουν τοποθετηθεί δύο φορείς οπλισμού.
Το ουραίο πτέρωμα έχει τη σχεδίαση που έχουν όλα τ' αεροσκάφη της οικογένειας Su-27. Στην ουρά ξεχωρίζει η κυλινδρική προέκταση (μεγάλης διαμέτρου) της ατράκτου, ανάμεσα στις εξαγωγές των δύο κινητήρων. Η προέκταση αυτή φιλοξενεί την πίσω δεξαμενή καύσιμου, αλεξίπτωτα επιβράδυνσης, αλλά και πρόσθετο εξοπλισμό ηλεκτρονικού πολέμου και κάποιους αισθητήρες. Πιθανώς στο μέλλον να εγκατασταθεί και ραντάρ που να καλύπτει το πίσω ημισφαίριο, αφού το αεροσκάφος έχει την ικανότητα εκτόξευσης πυραύλων προς τα πίσω.

Πτέρυγα
Η πτέρυγα του Su-34 είναι πολύ μεγάλη (προέρχεται από το Su-27), με γωνία βέλους 42°, και λόγο εκπετάσματος χορδής 3,4. Ως υπερανεωτικές επιφάνειες διαθέτει "Slats" σε όλο το μήκος του χείλους προσβολής και πτερύγια καμπυλότητας στα δύο τρίτα του χείλους εκφυγής. Τα flaperons κινούνται από +35° έως -20°. Ακόμα η πτέρυγα είναι έτσι σχεδιασμένη ώστε να διαθέτει και ένα τμήμα δεξαμενών καυσίμου. Κάτω από κάθε πτέρυγα υπάρχουν τέσσερις φορείς ανάρτησης οπλισμού και ένας σε κάθε ακροπτερύγιο. Στους φορείς ακροπτερυγίων μπορεί να τοποθετηθεί και εξοπλισμός Η.Π., ενώ στις προεκτάσεις των πτερύγων (LERX) έχει τοποθετηθεί ηλεκτρονικός εξοπλισμός, ενώ δεξιά έχει εγκατασταθεί το πυροβόλο των 30.

Οριζόντιο ουραίο πτέρωμα
Έχει σχήμα τραπεζοειδές με γωνία βέλους 45°, εκπέτασμα 9,8 μέτρα και επιφάνεια 12,2 τ.μ. και κινούμενα ολόκληρα μεταβάλλονται από +15° έως -20° , ενώ όταν κινείται το ένα αντίθετα από το άλλο λειτουργούν και ως πηδάλια κλίσης (στη μέση διαδρομής) και σε σχήμα "ψαλιδιού" 10°.

Κάθετο σταθερό
Υπάρχουν δύο κάθετα σταθερά ( με γωνία βέλους 40°), με επιφάνεια στα 15,4 τ.μ. Στο κάθε ένα είναι τοποθετημένο από ένα πηδάλιο διεύθυνσης ( με μια επιφάνεια 3,5 τ.μ. κινούμενα 25° σε κάθε μεριά). Στην κορυφή των κάθετων σταθερών έχουν τοποθετηθεί συσκευές Η.Π. (κεραίες).

Su-34 - Πτερύγιο (canards)

Τα πτερύγια (canards)
Βρίσκονται ακριβώς μπροστά από την πτέρυγα και την προέκταση της. Είναι ολοκινούμενα με εκπέτασμα 6,4 μ., επιφάνεια 3,0 τ.μ. και γωνία βέλους 53,5°.

Σύστημα προσγείωσης
Το σύστημα προσγείωσης είναι τριών σημείων. Τα κύρια σκέλη είναι τοποθετημένα με τροχούς σε σειρά στη βάση της ένωσης πτέρυγας ατράκτου. Το ριναίο σκέλος, (με δύο τροχούς) διαθέτει σύστημα (steering) για τον έλεγχο της κίνησης του αεροσκάφους στο έδαφος.

Su-34. Σύστημα προσγείωσης

Προωθητικό σύστημα
Το προωθητικό σύστημα αποτελείται από δύο στροβιλοκινητήρες διπλής ροής Lyul'ka ΑΙ-31F. Ο συμπιεστής περιλαμβάνει τέσσερις βαθμίδες πτερυγίων χαμηλής πίεσης και εννέα βαθμίδες υψηλής με μεταβλητά της πρώτης σειράς, δακτυλιοειδή θάλαμο καύσης, τουρμπίνα υψηλής πίεσης, μιας βαθμίδας μετακαυστήρα και υπερηχητικό ακροφύσιο. Το αεροσκάφος είναι εξοπλισμένο με το ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου των κινητήρων FADEC. Η μέγιστη ώση του ΑL-31F είναι στα 12.500 κιλά, με χρήση μετακαυστήρα και 7.600 κιλά χωρίς μετακαυστήρα. Ο κινητήρας μπορεί να συμπιέσει 23 φορές τον εισερχόμενο αέρα, με λόγο παράκαμψης 0,6. Ενώ η θερμοκρασία του πριν την τουρμπίνα φτάνει τους 1.700 C.
Μέγιστο βάρος του κινητήρα είναι τα 1.520 κιλά, μήκος 4.950 mm, διάμετρος 1.180 mm. Εκτιμάται ότι τα αεροσκάφη παραγωγής μπορούν να εξοπλιστούν με πιο ισχυρούς κινητήρες και πιο οικονομικούς, μιας καινούργιας έκδοσης του AL-3IF, γνωστής ως AL-31FM ή AL-35F, με μέγιστη, όπως αναφέρουν διάφορες πηγές, ισχύ από 12.800 μέχρι 14.000 κιλά.

Σύστημα καυσίμου
Αποτελείται από 4 δεξαμενές αυξημένης χωρητικότητας (τρεις από αυτές βρίσκονται στην άτρακτο και μια στην πτέρυγα. Επίσης, μπορεί να μεταφέρει τρεις απορριπτόμενες δεξαμενές καυσίμου. Διαθέτει σύστημα ανεφοδιασμού στον αέρα και μπορεί να πάρει καύσιμα από αεροσκάφη ανεφοδιασμού IL-78 (IL-78M) και Su-24M.

Οπλίσμος

Τον σταθερό οπλισμό του αεροσκάφους αποτελεί  το μονόκαννο πυροβόλο, GSh-301 των 30 mm με αναχορηγία 180 βολών / Βλήμα αντιραντάρ Χ-31 (Kh-31). 

ΣΧΕΔΙΟ ΤΡΙΩΝ ΟΨΕΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Su-34