Φωτογραφίες από την προσωπική συλλογή του Κωνσταντίνου Πανιτσίδη

---

 Τεχνικά χαρακτηριστικά      Φωτογραφίες      Video

 

 

Σε ποια κατάσταση βρίσκεται σήμερα η δύναμη των στρατηγικών βομβαρδιστικών της Ρωσίας; Ποιος ο φορέας στον οποίο ανήκουν; Ποια η διάρθρωση των δυνάμεων; Πότε έκανε την επανεμφάνιση της η Στρατηγική Αεροπορία DA (Dalyanaya Aviciya); Πού βρίσκονται τα σχέδια για την ανάπτυξη ενός  νέου στρατηγικού βομβαρδιστικού; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτηματικά που επιχειρούμε να απαντήσουμε στο κείμενο που ακολουθεί για τη στρατηγική αεροπορική συνιστώσα της ρωσικής Αεροπορίας, που για πολλά χρόνια μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ είχε παραμείνει στην επιχειρησιακή της  - και όχι μόνο - αφάνεια.

Τα θεμέλια της Στρατηγικής Αεροπορίας Μεγάλης Εμβελείας (ΣΑΜΕ) έβαλε η χώρα στις 10 (ή στις 23 κατ' άλλους) Δεκεμβρίου του 1914, όταν παρέλαβε  και τα πρώτα τετρακινητήρια βομβαρδιστικά «Ilya Muromets» (σ.σ. το βαρύτερο βομβαρδιστικό της εποχής), κατόπιν της εντολής του Τσάρου Nikolai του δευτέρου. Επικεφαλής της μοίρας διορίστηκε ο Shidlovsky Μ. V.,  πρώην αξιωματικός του Ναυτικού. Όλα τα σκάφη είχαν παραχθεί από μια εταιρεία κατασκευής τρένων (οι  μετοχές της οποίας ανήκαν στην Ρώσο-Βαλτική Κατασκευαστική Τρένων). Πρόκειται για ένα βαρύ τετρακινητήριο βομβαρδιστικό αεροσκάφος της εποχής με μέγιστο βάρος απογείωσης 4.600 kg, ενώ το οπλικό φορτίο ανερχόταν σε 521 kg  και ο αμυντικός οπλισμός ήταν επτά πολυβόλα. Η πρώτη πτήση του «Ilya Muromets» πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 1913.

Στα χρόνια του Α' παγκόσμιου πολέμου τα πληρώματα της μοίρας πραγματοποίησαν περίπου 400 πολεμικές αποστολές (αναγνώρισης και  βομβαρδισμού) εναντίον των Γερμανών, κατά τη διάρκεια των οποίων κατέρριψαν 12 μαχητικά του εχθρού έναντι  μίας μόνο απώλειας «Ilya Muromets». Τον Απρίλιο του 1917 στην μοίρα ενσωματώθηκαν άλλες τέσσερεις ομάδες, και ο αριθμός των σκαφών έφτασε πλέον τα 20 βομβαρδιστικά.

Η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, επέφερε το τελειωτικό χτύπημα και τη διάλυση του Ρωσικού στρατού. 
Τον Σεπτέμβριο του 1917 τα γερμανικά στρατεύματα πλησίασαν τη Vinnitsa, όπου και είχαν την έδρα τους τα βομβαρδιστικά εκείνη την περίοδο. Όλα τα αεροσκάφη καταστραφήκαν  έτσι ώστε να μην πέσουν στα χέρια του εχθρού.

Η ανασυγκρότηση της ΣΑΜΕ πραγματοποιήθηκε με καθυστέρηση μηνών μετά από την  Οκτωβριανή Επανάσταση.  Με εντολή του κομουνιστικού κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, της 22ας Μαρτίου 1918, ορίστηκε η δημιουργία μιας Βόρειας ομάδας αεροσκαφών «Ilya Muromets», η όποια αριθμούσε τρία βομβαρδιστικά.

Το 1930 η ΣΑΜΕ επανδρώνεται με το εξαίρετο βαρύ βομβαρδιστικό TB-3, το οποίο εξελίχθηκε υπό την καθοδήγηση του A.N. Tupolev, και αποτελούσε την κύρια δύναμη της ΣΑΜΕ. Το αεροσκάφος αυτό παρήχθη σε αρκετές μονάδες (περίπου 819 Αφη) και παρέμενε σε υπηρεσία στην Αεροπορία ως το 1946, οπότε και αποσύρθηκε.

 

DB-3 (Μουσείο Monino) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Ο διάδοχος του TB-3,  ήταν το δικινητήριο βομβαρδιστικό μεγάλης εμβελείας DB-3 (του Ilyshin). Μετά τον εκσυγχρονισμό, έφερε την ονομασία DB-3F (Il-4) και άρχισε να μπαίνει σε υπηρεσία το 1936.
Στις αρχές του 1936 μέχρι  και τα μέσα του 1938, όλες οι ταξιαρχίες και οι μοίρες των βομβαρδιστικών είχαν συγχωνευθεί σε τρεις αεροπορικές στρατιές ειδικού προσδιορισμού. Το 1940 οι αεροπορικές στρατιές έπαυσαν την δραστηριότητα τους και ενσωματωθήκαν στην ΣΑΜΕ του κόκκινου στρατού.

Στης αρχές του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η ΣΑΜΕ μέτραγε πλέον πέντε αεροπορικά σώματα,  τρεις σμηναρχίες και  μια ξεχωριστή μοίρα. Η συνολική δύναμη της ΣΑΜΕ ανερχόταν περίπου σε 1500 Αφη (13% του συνόλου της δύναμης της Αεροπορίας) και σχεδόν 1000 μάχιμα πληρώματα. 
Στις 22 Ιουνίου 1941 πραγματοποιηθήκαν και οι πρώτες μάχιμες αποστολές κατά των Γερμανών.

Στις 10 με 11 Αυγούστου 1941, τα βομβαρδιστικά του ναυτικού   «Krasnoznamennogo Baltyiskogo Flota» και η 81η Σμηναρχία βομβαρδισμού, βομβάρδισαν το Βερολίνο. 
Οι βομβαρδισμοί συνεχιστήκαν για ένα μήνα και η σοβιετική αεροπορία βομβάρδισε την πρωτεύουσα του Τρίτου Ράιχ δέκα φορές.

Με απόφαση των Ενόπλων Δυνάμεων στις 5 Μαρτίου 1942, η ΣΑΜΕ, μετονομάστηκε  σε αεροπορία μεγάλης εμβελείας. Το βασικό αεροσκάφος της ήταν το Il-4. Την άνοιξη του 1942 είχαν σχηματιστεί ήδη οκτώ σμηναρχίες με συνολική δύναμη 341 αεροσκάφη με 367 πληρώματα. 

Με την σταθεροποίηση του μετώπου, οι αποστολές βομβαρδισμού πραγματοποιούταν πλέον  κανονικά μέρα-νύκτα και δεν είχαν πλέον μεγάλες απώλειες. Μετά από το πρώτο εξάμηνο είχαν μια απώλεια ενός βομβαρδιστικού σε 13 εξόδους. Την άνοιξη του 1942 η απώλεια ενός βομβαρδιστικού ανερχόταν σε 1 για 97 εξόδους. Το 1944 η δύναμή της ανερχόταν σε οκτώ αεροπορικά σώματα, 22 Σμηναρχίες, 66 συντάγματα, αερομεταφερόμενες μοίρες και αεροσκάφη γενικής χρήσεως.

 

Tu-2 (Μουσείο Monino) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Κατά τη διάρκεια του Β'ΠΠ η αεροπορία  μεγάλης εμβελείας πραγματοποίησε περίπου 220.000 εξόδους, ρίχνοντας 2.276.000 κιλά βόμβες διαφόρων τύπων. Περίπου 25.000 στρατιώτες και αξιωματικοί, της αεροπορίας βομβαρδισμού μεγάλης εμβελείας, τιμηθήκαν με παράσημα, 269 έλαβαν τον τίτλο του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ οι 6 πήραν  για δεύτερη φορά τον τίτλο του Ήρωα.

Με την απόφαση του Ανώτατου Σοβιέτ των υπουργών, της 3ης Απριλίου του 1946 δημιουργείται στη βάση της 18ης Στρατιάς Αεροπορίας, η Αεροπορία Μεγάλης Εμβελείας (ή Στρατηγική Αεροπορία), DA (Dalynaya Aviaciya) στη σύνθεση της οποίας ενσωματώθηκαν οι αεροπορικές δυνάμεις που στάθμευαν στις περιοχές Smolensk, Vinnitsa και Khabarovsk.

Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια η Στρατηγική Αεροπορία παρέμενε ουσιαστικά χωρίς σύγχρονα βομβαρδιστικά, βασιζόμενη κυρίως στα απαρχαιωμένα ll-4,Tu-2. Η λύση δόθηκε με την εισαγωγή του Tu-4, ενός πιστού αντίγραφου του Β-29, που κατασκευάστηκε σε μεγάλο αριθμό και αποτέλεσε τη ραχοκοκαλιά της σοβιετικής Στρατηγικής Αεροπορίας μέχρι την ένταξη των πρώτων αεριωθουμένων βομβαρδιστικών. Το 1951 το Τu-4 πιστοποιήθηκε και για μεταφορά πυρηνικών όπλων.

 

Tu-4 (Μουσείο Monino) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950 η Στρατηγική Αεροπορία των Σοβιετικών ήταν κατώτερη αυτής των ΗΠΑ. Η σημαντική αναβάθμιση της αρχίζει με την ένταξη στις δυνάμεις της, των αεριωθούμενων βομβαρδιστικών μεγάλης εμβελείας Τu-16, των στρατηγικών βομβαρδιστικών Τu-95 και 3Μ, εγκαινιάζοντας έτσι τις πρώτες εναέριες περιπολίες πάνω από την Ανταρκτική.

 

Tu-16K - Αεριωθούμενο  βομβαρδιστικό μέσης εμβελείας. Προσέξτε τα δύο βλήματα, αναρτημένα κάτω από την πτέρυγα, «βλήμα αέρος-επιφανείας» (Μουσείο Monino) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Το 1961 η Στρατηγική Αεροπορία συγχωνεύεται σε οργανικό σώμα, αποτελού­μενη από τρία ξεχωριστά σώματα βαριών βομβαρδιστικών με έδρα και διοίκηση σε τρεις αεροπορικές βάσεις στο Smolensk, τη Vinnitsa και το Blagoveshchenk. Τηv ίδια χρονιά παραλαμβάνει και το πρώτο υπερηχητικό βομβαρδιστικό το Τu-22 Blinder, και τις πρώτες εκδόσεις «-Κ» του Tu-95 που μπορούσαν να μεταφέρουν από δύο βλήματα με πυρηνική κεφαλή τύπου Kh-20.

 

Tu-22B Blinder (Μουσείο Monino) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Μια ακόμη μεταρρύθμιση της δομής της Στρατηγικής Αεροπορίας πραγματοποιείται το 1980. Στις βάσεις των μέχρι τότε αεροπορικών σωμάτων σχηματίζονται τρεις ανεξάρτητες αεροπορικές στρατιές: η 46η στο Smolensk, η 24η στη Vinitsa και η 30ή στο Irkutsk, η κάθε μια με τη δική της διοίκηση, ενώ η κεντρική διοίκηση της Στρατηγικής Αεροπορίας καταργείται.

Την περίοδο 1970-1980 οι αεροπορικές στρατιές αναβαθμίζονται σημαντικά με την παραλαβή των νέων στρατηγικών βομβαρδιστικών Tu-22M3 και Τu-160 και του βελτιωμένου Tu-95MS. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν για το σύνολο των μετα-σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων η Στρατηγική Αεροπορία στερείται ενός συντάγματος στρατηγικών βομβαρδιστικών Tu-160 και ενός συντάγματος από εναέρια τάνκερ Il-78, τα οποία παραμένουν στο έδαφος της, ανεξάρτητης πλέον, Ουκρανίας.

Το 1998 συντελείται η επόμενη σημαντική «αναδόμηση» του όπλου της Στρατηγικής Αεροπορίας. Μέσω αυτής καταργούνται οι τρεις ανεξάρτητες διοικήσεις των αεροπορικών στρατιών και όλη η δύναμη των βομβαρδιστικών μεταβιβάζεται πλέον στην 37η Αεροπορική Στρατιά (Vozdushnaya Armiya) υπό ενιαία διοίκηση. Έτσι, το σύνολο των δυνάμεων της Στρατηγικής Αεροπορίας της Ρωσίας βρίσκεται από το 1998 υπό τη διοίκηση του ανώτατου στρατηγείου της 37ης Αεροπορικής Στρατιάς.

Η 37η Αεροπορική Στρατιά συγκροτήθηκε για πρώτη φορά επίσημα το 1949, αποτέλεσμα του μετασχηματισμού της 4ης Αεροπορικής Στρατιάς, που αποτελούσε τμήμα των βόρειων δυνάμεων με έδρα στην Πολωνία. Παρέμεινε ενεργή έως το 1968, οπότε και καταργήθηκε για να επανέλθει πρόσκαιρα το 1980 για υπoστήριξη των τριών Αεροπορικών Στρατιών, μέχρι το 1998, οπότε έγινε ο κύριος επιχειρησιακός φορέας των δυνάμεων στρατηγικού βομβαρδισμού της Ρωσίας.

 

 Για την εκπαίδευση πληρωμάτων Στρατηγικής και ναυτικής αεροπορίας χρησιμοποιείται το Tu-134 UBL, που έχει παρόμοιο λόγο ώσης προς βάρος και παρόμοια πτητικά χαρακτηριστικά με τα σύγχρονα αεροσκάφη. (Κρατικό Μουσείο Αεροπορίας Κίεβου) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Η 37η Στρατιά συγκέντρωσε κάτω από την οργανωτική της δομή, εκτός των κύριων μέσων της, τα στρατηγικά βομβαρδιστικά ένα ακόμη πλήθος δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη διατήρηση της ικανότητας της Στρατιάς να δρα αυτόνομα ως ένας αυτάρκης οργανισμός σε όλους τους τομείς από εκπαίδευση έως μεταφορές και γενική υποστήριξη.

Τα βομβαρδιστικά είναι συγκεντρωμένα σε δυο αεροπορικές μεραρχίες, την 22η TBAD, την 326η TBAD και το 43ο Κέντρο Αξιολογήσεως και Εκπαίδευσης Πληρωμάτων, ενώ υπό τη διοίκηση της είναι και το ξεχωριστό σύνταγμα αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού, όπως και το προσωπικό τεχνικής υποστήριξης.

Η επανεμφάνιση της Στρατηγικής Αεροπορίας της Ρωσίας
Ήταν το 1992 όταν η Ρωσική Ομοσπονδία αποφάσισε μονομερώς να σταματήσει τις τακτικές πτήσεις περιπολίας των στρατηγικών της βομβαρδιστικών, κάτω από το φάσμα της αναδιοργάνωσης των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και από την άσχημη κατάσταση στην οποία βρισκόταν όλος ο αεροπορικός της στόλος. Μεσολάβησε έτσι μια μεγάλη περίοδος απουσίας των ρωσικών στρατηγικών βομβαρδιστικών έως τον Αύγουστο του 2007, όταν ο πρόεδρος τότε της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε την επανέναρξη των περιπολιών των ρωσικών βομβαρδιστικών. 

Στην πραγματικότητα οι πτήσεις είχαν ξεκινήσει τουλάχιστον έναν μήνα πριν από την εξαγγελία Πούτιν και πιο συγκεκριμένα την περίοδο 17 με 19 Ιουλίου. Τις δύο αυτές ημέρες αεροσκάφη Tu-95MS προσέγγισαν σε δύο περιπτώσεις κοντά στον εναέριο χώρο της Βρετανίας και τα οποία η RAF έσπευσε να αναχαιτίσει. Στις 19 Ιουλίου του 2007 δυο Tu-160 Blackjack πέταξαν στην περιοχή της Γροιλανδίας, ενώ συνολικά για τις δύο αυτές ημέρες η διοίκηση της 37ης Αεροπορικής Στρατιάς ανακοίνωσε πως πραγματοποιήθηκαν 15 συνολικά πτήσεις από αεροσκάφη Tu-95MS,Tu-160 υποστηριζόμενα από αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού ΙΙ-78. 

Ο μέσος χρόνος περιπολίας για κάθε αεροσκάφος κατά τη διάρκεια της πρώτης αυτής εμφάνισης της Στρατηγικής Αεροπορίας ήταν εννέα ώρες, ενώ τα μεγαλύτερης διάρκειας σκέλη πραγματοποίησαν τα Τu-95 με 13 ώρες και Τu-160 με 11 ώρες. Ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά πέταξαν κοντά στη Νορβηγία, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γροιλανδία, προς τον Βόρειο Πόλο, αλλά και στην άπω Ανατολή όπως και μέσα στην ίδια τη Ρωσία εξορμώντας από την ΑΒ Engels. Στις 8 και 9 Αυγούστου του 2007 η ρωσική Αεροπορία εκτέλεσε ακόμη μια μεγάλη άσκηση εμπλέκοντας αυτήν τη φορά περίπου 30 αεροσκάφη (4 Tu-95,12 Tu-160 και 14 Τu-22Μ3 καθώς και 4 Il-78), τα οποία πέταξαν προς τον Βόρειο Πόλο, τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό. 

Σε ό,τι αφορά την περίπτωση του Ειρηνικού αυτή αφορούσε πτήση αεροσκαφών προς τη νήσο Γκουάμ, όπου το αμερικανικό Ναυτικό διατηρεί βάση. Πάντως, και παλαιότερα ρωσικά βομβαρδιστικά είχαν πραγματοποιήσει γυμνάσια στοχοποιώντας απομακρυσμένες βάσεις των ΗΠΑ. Το 2003 αεροσκάφη Tu-95 είχαν πραγματοποιήσει εικονική στοχοποίηση με βλήματα cruise της αεροπορικής βάσης στη νήσο Diego Garcia στον Ινδικό Ωκεανό, όπου η αμερικανική Αεροπορία διατηρεί προκεχωρημένη βάση βομβαρδιστικών Β-52 και Β-2.

 

Η 37η Αεροπορική Στρατία (Στρατηγική Αεροπορία)

22η Αεροπορική μεραρχία με βάση την Αεροπορική Βάση Engels
Tu-160 Blackjack	121o TBAP Αεροπορικό Σύνταγμα  - αεροπορική βάση Engels
Tu-95MS Bear H	184o TBAP Αεροπορικό Σύνταγμα - Αεροπορική βάση Engels
Tu-22M3 Backfire C	52o TBAP Αεροπορικό Σύνταγμα - Αεροπορική βάση Shaikovka
Tu-22M3 Backfire C	840o TBAP Αεροπορικό Σύνταγμα - Αεροπορική βάση Sol'cy
326η Αεροπορική μεραρχία με βάση την Αεροπορική Βάση Ukrainka
Tu-95MS Bear H	182o GTBAP Αεροπορικό Σύνταγμα - Αεροπορική βάση Ukrainka
Tu-95MS Bear H	79o TBAP Αεροπορικό σύνταγμα - Αεροπορική βάση Ukrainka (Tu-95KM, Tu-95K - Πιθανώς όλα τα βομβαρδιστικά σειράς «ΚΜ και Κ» εκσυγχρονιστήκαν σε επίπεδο «MS»)
Tu-22M3 Backfire C	200o GTBAP Αεροπορικό Σύνταγμα - Αεροπορική βάση Belaya
Tu-22M3 Backfire C	444o TBAP Αεροπορικό Σύνταγμα - Αεροπορική βάση Vozdbizhenka
Il-78	203o OGAP Αεροπορικό σύνταγμα ιπταμένων τάνκερ - Αεροπορική βάση Ryazan- (Dyagilevo)
An-12, An-30	181η Μικτή μοίρα - Αεροπορική βάση Irkutsk
199η Αεροπορική βάση - Ulan-Udy
3119η Αεροπορική βάση - Tambov
Eιδική ομάδα στην Αρκτική - Tiksi
24η αυτόνομη Μοίρα Τακτικών Μεταφορών - Αεροπορική βάση - Tiksi
Tu-95MS, Tu-22M3, Tu-134UBL και An-26.	43o Κέντρο αξιολόγησης Αεροπορικής Μάχης και Επιχειρησιακής Εκπαίδευσης Πληρωμάτων - Αεροπορική βάση Ryazan- (Dyagilevo)
1425ο Ειδικό κέντρο προετοιμασίας φυσικής κατάστασης στρατηγικής αεροπορίας - Αεροπορική βάση Irkutsk.

 

 

Το επόμενο «κύμα» εμφανίσεων των ρωσικών βομβαρδιστικών πραγματοποιήθηκε στις 5 και 6 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου όταν ρωσικά βομβαρδιστικά πέταξαν στον Βόρειο Ατλαντικό, στη θάλασσα της Ιαπωνίας και «πέραν» του Βορείου Πόλου. Στις 14 Σεπτεμβρίου ανακοινώθηκε πως δύο Τu-160 πέταξαν σε 15ωρη αποστολή στον Αρκτικό Ωκεανό. Στα τέλη του 2007 ένα Tu-160 πέταξε σε απόσταση 32 χλμ. από τη βρετανική πόλη Kingston upon Hull στα βορειοανατολικά της χώρας η οποία βρίσκεται περίπου 16 χλμ. σε απόσταση από τις ακτές της Βρετανίας με τη βόρεια θάλασσα. Παρά το γεγονός πως το ρωσικό αεροσκάφος απείχε μόλις 4 χλμ. από τον βρετανικό εθνικό εναέριο χώρο περί τα 90 δευτ. με την ταχύτητα που είχε το αεροσκάφος δεν αναχαιτίστηκε από βρετανικά μαχητικά.

Στις 22 Ιανουαρίου του 2008 δύο Tu-160 αναχαιτίστηκαν κατά τη διάκρεια της πορείας τους συμμετοχής σε άσκηση με το ρωσικό Ναυτικό στο Βισκαϊκό Κόλπο από νορβηγικά F-16 και βρετανικά Tornado. Αναμφισβήτητα όμως το γεγονός που απασχόλησε τα διεθνή μέσα ενημέρωσης ήταν η αποστολή το Σεπτέμβρίο του 2008 όταν δύο Tu-160 το «Aleksandr Molodchyi» με αριθμό 07 και «Vasilyi Sen'ko» με αριθμό 11 πραγματοποίησαν πτήση προς τη Βενεζουέλα όπου σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο ’μυνας τα αεροσκάφη εκτελούσαν εκπαιδευτική αποστολή. Τα δύο Tu-160 πέταξαν από τη μητρική αεροπορική τους βάση Engels και μέσω του Βόρειου Αρκτικού Ωκεανού προσγειώθηκαν ύστερα από 13 ώρες πτήσης στη Βενεζουέλα. Η παραμονή τους στη νοτιοαμερικανική αυτή χώρα κράτησε 3 ημέρες και αφού εκτέλεσαν σειρά εκπαιδευτικών πτήσεων επέστρεψαν στη Ρωσία. 

Στις 12 Οκτωβρίου αριθμός βομβαρδιστικών Tu-160 και Τu-95 συμμετείχε σε μια μεγάλη άσκηση στρατηγικών βομβαρδιστικών με συνολικά 12 αεροσκάφη μεταξύ των οποίων Tu-160 και Τυ-95 όπου πραγματοποιήθηκε μια σειρά από εκτοξεύσεις βλημάτων cruise. Στις 18 Φεβρουαρίου του 2009, μια ημέρα πριν από την επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στον Καναδά, ένα Tu-160 πλησίασε τον καναδικό εναέριο χώρο από την πλευρά του Αρκτικού Ωκεανού για να αναγνωριστεί και να αναχαιτιστεί από καναδικά CF-18.

 

Ο χάρτης των αεροπορικών βάσεων που βρίσκονται στη δικαιοδοσία της 37ης Αεροπορικής Στρατιάς © Πανιτσίδης Κων/νος

 

 

Τα Αεροσκαφή της 37ης Στρατίας

Tu-22M3 Backfire C

Tu-22M3 Backfire C (Κρατικό Μουσείο Αεροπορίας Κίεβου) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Κατασκευαστής: OKB Tupolev
Χώρα: ΕΣΣΔ / Ρωσία
Πρώτη πτήση: 1977
Ένταξη στο οπλοστάσιο: 1978 (1989 η εκσυγχρονισμένη έκδοση)
Παύση παραγωγής: 1993

Η συνολική επιχειρησιακή δύναμη των εκσυγχρονισμένων Backfire C ανέρχεται σε 153 αεροσκάφη (70 της ρωσικής Αεροπορίας και 83 που ανήκουν στο Ναυτικό) αλλά ο ακριβής αριθμός τους (αν τελικά έχουν ενταχθεί σε υπηρεσία) παραμένει ανεπιβεβαίωτος. Συνολικά, κατασκευάστηκαν 268 αεροσκάφη της σειράς «M3». Τα αεροσκάφη επιχειρησιακά χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1987 και τον Οκτώβριο του 1988 στο Αφγανιστάν, πραγματοποιώντας προσβο­λές με τη χρήση συμβατικού φορτίου, αλλά γρήγορα αποδείχθηκαν ακατάλληλα για το συγκεκριμένο ρόλο καθώς ήταν προορισμένα για στρατηγικής φύσεως βομβαρδισμούς και όχι εναντίον ανταρτών, όπως προσπάθησαν και πάλι με ανε­πιτυχή αποτελέσματα οι Αμερικανοί στην οροσειρά Τόρα Μπόρα χρησιμοποιώντας αεροσκάφη Β-52.

Το 1995 οι Ρώσοι επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν πάλι τα Τu-22 στον πόλεμο της Τσετσενίας, χωρίς όμως η εμπλοκή αυτή να πάρει διαστάσεις εκτός μόνο μερικών δεκάδων αποστολών.

Οι τελευταίες αποστολές έγιναν τον Αύγουστο του 2008, κατά τον πόλεμο με τη Γεωργία με μια απώλεια Τu-22M3 που καταρρίφθηκε από τη γεωργιανή Αεράμυνα, πιθανότατα από σύστημα A/A «Buk». Η επίσημη αναφορά έλεγε ότι το αεροσκάφος εκτελούσε αναγνωριστική πτήση, οπότε μάλλον πρόκειται για αεροσκάφος Tu-22M3R (με έδρα το Aktybinsk), ή για την έκδοση του Τu-22M3 με ειδικό ατρακτίδιο αναγνώρισης το οποίο μεταφέρεται στην αποθήκη οπλισμού. Το πλήρωμα του σκάφους εκτελούσε την αποστολή για το λογαριασμό του 52ου Συντάγματος Βομβαρδισμού με έδρα το Shaikove, άρα μάλλον πρόκειται για την έκδοση του Tu-22M3.

Η ανάπτυξη του Backfire ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1960, με κύρια αποστολή την προσβολή των αμερικανικών ομάδων μάχης των αεροπλανοφόρων και των περιφερειακών στόχων στην Ευρώπη και τον Ειρηνικό. Το βομβαρδιστικό αυτό εξακολουθεί να παραμένει μέχρι και σήμερα ένα από τα κύρια όπλο της ρωσικής Αεροπορίας Στρατηγικού Βομβαρδισμού. Αυτό μαρτυρεί η συνεχό μένη αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του Backfire. Η πρώτη πτήση του αεροσκάφους πραγματοποιήθηκε το 1977, ενώ έναν χρόνο αργότερα εντάχθηκε στο οπλοστάσιο της ΕΣΣΔ. 

Η αναβαθμισμένη έκδοση εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1989, ενώ το κλείσιμο της γραμμής παραγωγής έγινε το 1993. To Tu-22M3 είναι ένα πραγματικά μεγάλο σε διαστάσεις αεροσκάφος με πτέρυγες μεταβλητής γεωμετρίας, τετραμελές πλήρωμα, δικινητήριο και προερχόμενο από το Τu-22M2. Πρόκειται ουσιαστικά για μια εκσυγχρονισμένη έκδοση με αναβάθμιση του ηλεκτρονικού εξοπλισμού, του συστήματος ελέγχου πυρός, του συστήματος δορυφορικής ναυτιλίας-επικοινωνίας, του εξοπλισμού αναγνώρισης και αντιμετώπισης απειλών, συμπεριλαμβανομένου και του συστήματος αυτοπροστασίας. Αυξήθηκε ταυτόχρονα η δυνατότητα μεταφοράς οπλισμού συγχρόνων οπλικών συστημάτων. Ο κύριος οπλισμός της σειράς «M3» είναι το βλήμα ναυτικής προσβολής Kh-22.

 

X-22M (Kh-22 / AS-4 Kitchen) (Κρατικό Μουσείο Αεροπορίας Κίεβου) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Πρόκειται για έναν πύραυλο υγρών καυσίμων που επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 4 mach, με μέγιστη εμβέλεια τα 400 χλμ. Αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 για την προσβολή ναυτικών ομάδων και αεροπλανοφόρων του αμερικανικού Ναυτικού, γρήγορα όμως εφοδιάστηκε με πυρηνική κεφαλή των 350 ή 1.000 kt (Kh-22N). Το βλήμα μπορεί να εκτοξευθεί σε δύο προφίλ: Το πρώτο αφορά την άφεση από μεγάλο ύψος όπου το βλήμα ανεβαίνει έως τα 27.000 μ. για να επιταχύνει στη συνέχεια βυθίζοντας προς τον στόχο με ταχύτητα 4 mach. 

Στη δεύτερη περίπτωση το βλήμα φτάνει έως τα 12.000 και στη συνέχεια πραγματοποιεί βύθιση με μικρή γωνία αναπτύσσοντας 1,2 mach, ενώ στο τελικό στάδιο προσβολής ο πύραυλος κατέρχεται σε ύψος λιγότερο των 500 μ. Η ναυτιλία παρέχεται μέσω αδρανειακού συστήματος και ραδιουψομέτρου. Το X-2MΑ συνιστά μια αναβαθμισμένη έκδοση με νέα προφίλ προσβολής, μεγαλύτερη εμβέλεια και ραδιόζευξη για ανανέωση δεδομένων ναυτιλίας κατά την ενδιάμεση φάση. Το Τu-22 μπορεί να μεταφέρει τρία βλήματα αέρος-επιφανείας Χ-22N, εκ των οποίων το ένα βλήμα είναι αναρτημένο εξωτερικά σε φορέα BD-45F κάτω από την άτρακτο και δυο βλήματα σε πτερυγικούς φορείς BD-45K που επιτρέπει την αυτόματη εκτόξευση του βλήματος όταν ενεργοποιείται. Το άλλο κύριο βλήμα που μεταφέρει το Τu-22M3 είναι το Kh-15 Raduga. 

Πρόκειται για έναν πύραυλο μικρής-μέσης εμβέλειας που παράγεται σε τρεις βασικές εκδόσεις. Μία για μεταφορά μίας πυρηνικής κεφαλής των 350 kt, ενώ από τις υπόλοιπες δύο η Kh-15P αφορά στη χρήση αντι-ραντάρ και η Kh-15S εναντιον σκαφών επιφανείας. Η καθοδήγηση του Kh-15 με την πυρηνική κεφαλή γίνεται μέσω αδρανειακού συστήματος, του «-Ρ» μέσω παθητικού δέκτη και του «-S» μέσω αδρανειακού συστήματος και ενεργού ερευνητή για την τελική φάση της προσβολής. Η εμβέλεια του εκτιμάται από 60 έως και 150 χλμ., ενώ κατά άλλες πηγές η μέγιστη εμβέλεια μπορεί να φτάσει έως και τα 300 χλμ.

 

Tu-22 M3: Τα κύρια τμήματα που εκσυγχρονίστηκαν εικονίζονται με κόκκινο χρώμα © Konstantinos Panitsidis

 

Το βλήμα αμέσως μετά την εκτόξευση του ακολουθεί μια παραβολική τροχιά που το φέρνει σε ύψος 40 χλμ. για να βυθίσει στη συνέχεια προς τον στόχο του με ταχύτητα 5 mach, κάτι που το κάνει το ταχύτερο αεροεκτοξευόμενο βλήμα σήμερα. Φυσικά, το μέγιστο ύψος των 40 χλμ. ποικίλλει κατά πολύ και εξαρτάται από το συνολικό προφίλ άφεσης και για αυτό παρουσιάζονται οι μεγάλες αποκλίσεις στις μέγιστες τιμές εμβέλειας. 

Το Τu-22M3 μπορεί να μεταφέρει εσωτερικά μέχρι έξι βλήματα Χ-15 σε περιστροφικό εκτοξευτή τύπου MKU-6-1 και τέσσερα βλήματα του ίδιου τύπου σε εξωτερικούς φορείς οπλισμού (δυο κάτω από τις πτέρυγες και δυο κάτω από την άτρακτο). Η μεταφορά συμβατικών φορτίων περιλαμβάνει έναν συνδυασμό διαφορών ειδών βομβών ελεύθερης πτώσης συνολικού βάρους 24.000 κιλών, εκ των οποίων φορτίο 12.000 κιλών μεταφέρεται εσωτερικά και σε τέσσερις εξωτερικούς φορείς οπλισμού τύπου MBDZ-U9-502 (τυπική διαμόρφωση 69 βόμβες FAB-250 ή οκτώ FAB-1500). Τέλος, ο σταθερός οπλισμός αποτελείται από ένα πυροβόλο UK-9A-82 των 23 χλστ., το οποίο βρίσκεται ακριβώς επάνω από τα ακροφύσια των δύο κινητήρων. Το αεροσκάφος θα παραμείνει σε ενεργό υπηρεσία μέχρι το 2025-2030.

 

Tu-95 MS Bear-H

Tu-95 MS Bear-H. MAKS-2007 © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Επιχειρησιακή δράση 
Μετά από την απουσία περίπου 10 ετών οι παραβιάσεις εναερίου χώρου των γειτονικών χωρών επανήλθαν στο προσκήνιο και ειδικά ενεργή δράση υπήρξε το έτος 2008 που, παραβιάζοντας τον εναέριο χώρο της Ιαπωνίας, προσέγγισε σε χαμηλό ύψος το αεροπλανοφόρο USS Nimitz (σ.σ. πιθανώς "έσπασαν" το σύστημα αεράμυνας του Αμερικανικού Ναυτικού στην περιοχή του δυτικού Ειρηνικού ωκεανού), ενώ την ίδια χρονιά παραβιάζουν τον εναέριο χώρο της Κορέας και πλησιάζει το αεροπλανοφόρο USS Nimitz που έπλεε κοντά στις ακτές, ενώ παραβιάζουν και τον εναέριο χώρο της Αλάσκας. Οι παραβιάσεις συνεχιστήκαν και σε άλλες χώρες όπως: οι ακτές της Σκοτίας, εισχώρησαν στην ισλανδική ζώνη επιτήρησης. Αρκετά περιστατικά δεν καταγράφονται και δεν ανακοινώνονται από τις εμπλεκόμενες χώρες.

Το ρωσικής κατασκευής στρατηγικό βομβαρδιστικό Tu-95 είναι ένα από τα πλέον δημοφιλή βομβαρδιστικά στην Αεροπορία της Ρωσίας καθώς παραμένουν ενεργά πάνω από μισό αιώνα (χάρη στις αναβαθμίσεις που έχουν υποστεί κατά τη διάρκεια της εκμετάλλευσης του) και έτσι αναμένεται να παραμείνει σε υπηρεσία μέχρι το 2030.

To Tu-95 MS - πρόκειται για μια βαθιά εκσυγχρονισμένη έκδοση του Τu-142M Bear F που αναπτύχθηκε ως ναυτικό αεροσκάφος αναγνώρισης μεγάλης εμβέλειας και ανθυποβρυχιακού πολέμου. Οι βασικές διαφορές αφορούσαν το ρύγχος του «-MS» που ήταν μικρότερο σε σχέση με αυτά των προκατόχων του (Tu-95KM/RT), διατηρήθηκε το μικρότερων διαστάσεων κάθετο και οριζόντιο σταθερό του Bear F, επανασχεδιάστηκε το ουραίο ρύγχος φιλοξενώντας ένα διπλό πυροβόλο GSh-23L,το οποίο αντικατέστησε το μονόκαννο NR-23 των 23 χλστ., ενώ άλλες μετατροπές αφορούσαν το σύστημα ναυτιλίας, το σύστημα διασύνδεσης όπλων και την τοποθέτηση νέων ηλεκτρικών καλωδιώσεων. Το ραντάρ που τοποθετήθηκε ήταν το ναυτιλίας και βομβαρδισμού Obzor-MS (εγκαταστημένο στο κάτω μέρος του ρύγχους του αεροσκάφους) σε συνδυασμό με νέο ραντάρ καιρού.

Μετά την εκτέλεση των αρχικών δοκιμών την περίοδο του Σεπτέμβρη του 1979, η παραγωγή του αεροσκάφους άνοιξε ξανά το 1981, αναστρέφοντας πρακτικά με τη νέα αυτή γραμμή παραγωγής την καθοδική πορεία που είχε πάρει η δύναμη των Τυ-95, καθώς η κατασκευή νέων Τu-95 είχε διακοπεί. Βασικότερο ση­μείο αναβάθμισης σε ό,τι αφορά τα όπλα του Tu-95MS ήταν η μεταφορά του νέου βλήματος cruise Kh-55 (AS-15). Στη δεκαετία του 1990 τα αεροσκάφη υποβλήθηκαν σε ένα περιορισμένο πρόγραμμα αναβάθμισης που αφορούσε την τοποθέτηση συστήματος αυτοπροστασίας Meteor-NH με δέκτη (RWR) τύπου Beryoza, με πλήθος κεραιών στο κάτω τμήμα της ατράκτου, προειδοποιητή επερχόμενων βλημάτων IR, διάταξη παρεμβολέων και εκτοξευτές θερμοβολίδων και αεροφύλλων, ενώ τέλος προστέθηκε και σύστημα δορυφορικών επικοινωνιών.

 

Tu-95-MS-6. Σχεδίο Πανιτσίδης Κων/νος

 

Το ωφέλιμο φορτίο οπλισμού σε τυπική διαμόρφωση ανέρχεται στα 9.000 kg, το κανονικό βάρος απογείωσης είναι 20.000 kg, ενώ το μέγιστο βάρος απογείωσης αγγίζει τα 25.000 kg. To Tu-95MS μπορεί να μεταφέρει μέχρι 6 βλήματα Χ-55 σε κυλινδρικό εκτοξευτή MKU-65U.

Παράλληλα, αναπτύχθηκαν δύο υπο-εκδόσεις του αεροσκάφους, η «-MS-6» και η «-MS-16» στις οποίες μετατράπηκαν όλα τα υπάρχοντα Tu-95MS. Η πρώτη αφορούσε τροποποίηση για μεταφορά βλημάτων στην εσωτερική του αποθήκη και τέσσερα βλήματα στους εξωτερικούς φορείς, ενώ η (Tu-95) MS-16 παρείχε αυξημένη δυνατότητα μεταφοράς βλημάτων σε εξωτερικούς φορείς έως και 10 βλημάτων Χ-55.

 

Tu-95-MS-16. Σχεδίο Πανιτσίδης Κων/νος

 

Έτσι η δύναμη των επιχειρησιακών βομβαρδιστικών ανέρχεται σήμερα σε 28 (31 κατά άλλες πηγές) Tu-95MS-6 και 35 Tu-95MS-16. Η παραγωγή του Τυ-95Μ5 τερματίστηκε το 1992. Κατά την περίοδο της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, 23 αεροσκάφη παρέμειναν στην Ουκρανία. Το 1998 η ουκρανική κυβέρνηση αποφάσισε να το προωθήσει για διάλυση ενώ ταυτόχρονα διεξήγαγε διαπραγματεύσεις για την επιστροφή ενός αριθμού στη Ρωσία, οι οποίες όμως τελικά απέβησαν άκαρπες.

 

Τu-160 Blackjack

Τu-160 Blackjack (MAKS-2007) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Το ρωσικό βομβαρδιστικό Τu-160 Blackjack είναι ένα υπερηχητικό αεροσκάφος μεταβλητής γεωμετρίας πτερύγων το οποίο σχεδιάστηκε σε διαμόρφωση παρόμοια με το αμερικανικό Β-1B Lancer. Οι διαστάσεις του είναι εντυπωσιακές και το κατατάσσουν στην πρώτη θέση από άποψη μεγέθους αναφορικά με πολεμικά αεροσκάφη, εκτός των μεταφορικών. 

To Tu-160 εισήλθε σε υπηρεσία το 1987 με το 184ο Σύνταγμα Βομβαρδιστικών στην αεροπορική βάση Priluki.To περιθώριο κίνησης των μεταβλητών πτερύγων έχει δύο θέσεις στις 20 και στις 65 μοίρες οπισθόκλισης. Στο σημείο συνάντησης πτερύγων και ατράκτου ακολουθείται η τεχνική των μικτών επιφανειών. Οι πτέρυγες διαθέτουν ολοκινούμενα slats καθ' όλο το μήκος τους, ενώ τα πτερύγια καμπυλότητας είναι διπλής σχισμής και όλα αυτά ελέγχονται από το ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου πτήσης. 

Το αεροσκάφος προωθείται από τέσσερις πανίσχυρους κινητήρες Kuznetsov NK-32-1 ο κάθε ένας εκ των οποίων αποδίδει μέγιστη ώση 55.000 λιβρών με μετάκαυση και 32.000 λιβρών σε ξηρή ώση, οι οποίοι προσδίδουν μέγιστη ταχύτητα στο αεροσκάφος 2+ mach, καθιστώντας το ταχύτερο στρατηγικό βομβαρδιστικό σε υπηρεσία σήμερα. Το αεροσκάφος είναι εξοπλισμένο με χοάνη για υποδοχή καυσίμου από εύκαμπτο σωλήνα, αν και δεν χρησιμοποιείται πολύ συχνά. To Tu-160 μπορεί να δεχθεί ένα φορτίο καυσίμου γύρω στους 130 τόνους κάτι που του δίνει αυτονομία περί τις 15 ώρες, με οικονομική ταχύτηταπλεύσης 850 χλμ./ώρα στα 9.145 μ.

 

Ουραίο τμήμα της ατράκτου, που φιλοξενεί το αλεξίπτωτο πέδησης και το σύστημα αυτοπροστασίας Baykal, με παρεμβολές (MAKS-2007)  /   Οπτικό σύστημα βομβαρδισμού OPB-15T (MAKS-2007) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Αυτό μεταφράζεται σε εμβέλεια 12.300 χλμ. και φορτίο έξι βλημάτων Χ-55. Αν και το αεροσκάφος σχεδιάστηκε με προοπτική το χαμηλό ηλεκτρομαγνητικό και υπέρυθρο ίχνος, δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν stealth. To Τu-160 διαθέτει ραντάρ ναυτιλίας επίθεσης Obzor Κ, ραντάρ παρακολούθησης του εδαφικού ανάγλυφου και αστροαδρανειακό σύστημα αεροναυτιλίας μεγάλης εμβελείας. 

Στο κάτω μέρος του ρύγχους του αεροσκάφους είναι τοποθετημένη μια ειδική TV κάμερα με σκοπό την παροχή πρόσθετων οπτικών πληροφοριών για υποβοήθηση στη σκόπευση (οπτικό σύστημα βομβαρδισμού OPB-15T). Φέρει σύστημα αυτοπροστασίας Baykai, με παρεμβολείς, δέκτη προειδοποίησης και αναγνώρισης που παρέχει πληροφορίες διόπτευσης και του τύπου της απειλής με μεγάλη αντοχή στα ηλεκτρονικά αντίμετρα. 

Για την καλύτερη λειτουργία των συστημάτων του αεροσκάφους υπάρχουν 100 επεξεργαστές από τους οποίους οι 12 είναι για τον έλεγχο των όπλων. Το πλήρωμα είναι τετραμελές και αποτελείται από τον κυβερνήτη, τον συγκυβερνήτη, τον αξιωματικό ναυτιλίας και τον αξιωματικό χειριστή οπλικών συστημάτων. Το πιλοτήριο είναι εντελώς συμβατικό χωρίς την παρουσία HDD ή οθονών CRT, και κάποια σχέδια για αναβάθμιση του - το 2003 - δεν προχώρησαν τελικά. Στα έγκατα του αεροσκάφους βρίσκονται δυο αποθήκες βομβών ή κάθε μια με μήκος 11,28 μ. και πλάτος 1,92 μ.

 

Το Τu-160 φέρει εκσυγχρονισμένο κόκπιτ (MAKS-2007). © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Σε αυτές μπορούν να μεταφερθούν μέχρι 6 βλήματα Χ-55 σε ένα εξαπλό κυλινδρικό εκτοξευτές MKU-6-5U, ή έξι Kh-15 ή τέλος έξι Χ-101 συμπεριλαμβανομένης και της έκδοσης Χ-102 με πυρηνική κεφαλή. Η συνήθης διάταξη είναι για τους μεν Χ-55 στην εμπρός καταπακτή οπλισμού, ενώ για τα Kh-15 και Χ-101 /102 στην πίσω.

Το βλήμα Χ-55 μπορεί να δεχθεί πυρηνική κεφαλή ισχύος 200 kt. Συνολικά, το αεροσκάφος έχει δυνατότητα ωφέλιμου φορτίου 45 tn, κατάσσοντάς το έτσι πρώτο στην κατηγορία των μεγαλύτερων βομβαρδιστικών που έχουν κατασκευαστεί. Η δύναμη των Τu-160 ανέρχεται στα 15 αεροσκάφη.

ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΤΙΚΑ-ΜΕΤΩΠΟΥ
Εκτός από στρατηγικά βομβαρδιστικά της 37ης Στρατιάς στη σχετική αναφορά μας συμπεριλαμβάνονται και τα τακτικά βομβαρδιστικά μετώπου Su-34 και Su-24, τα οποία υπηρετούν στις Μοίρες που φαίνονται στον σχετικό πίνακα.

 

Αεροπορική βάση	Μοίρα/Μονάδα	τύπος
Dzhida	2η Μοίρα Βομβαρδισμού	Su-24M
Siverskyi-2	67η Μοίρα Βομβαρδισμού	Su-24M
Hurba	277η Μοίρα Βομβαρδισμού	Su-24M
Pereyaslavka-2	302η Μοίρα Βομβαρδισμού	Su-24M και Su-24M2
Voronezh	455η ΜΒ	Su-24M
Morozovsk	559η ΜΒ	Su-24M
Chernyahovsk	4η Μοίρα Βομβαρδισμού Ναυτικού	Su-24M
Lipick-2	968η Μοίρα δοκιμών	Διαθέτουν μερικά  Su-24M  ή Su-24M2
Ostrov	240η Ειδική Μοίρα	Su-24M

 

Su-24M2 Fencer

Su-24 M2. MAKS-2007 © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Κατασκευαστής: OKB Sukhoi
Χώρα: ΕΣΣΔ / Ρωσία
Πρώτη πτήση: 2001
Ένταξη στο οπλοστάσιο: 2007
Παύση παραγωγής: -

To Su-24M2 συνιστά μια εκσυγχρονισμένη έκδοση του Su-24M. Φέρει νέας γενιάς συστήματα ελέγχου πυρός, το σύστημα δορυφορικής ναυτιλίας Α-737 (GLONASS/ NAVSTAR), συστήματα αυτοπροστασίας και ραδιοναυτιλιακό και επικοινωνιακό εξοπλισμό, σύστημα τακτικής ναυτιλίας VOR, ILS και ολογραφικό HUD. Έχει εγκατασταθεί επίσης βελτιωμένο ραντάρ και ηλεκτροοπτικό σύστημα σκόπευσης. Το πιλοτήριο εφοδιάστηκε με ψηφιακές οθόνες πολλαπλών λειτουργιών. 

Το σύστημα ελέγχου πτήσης του αεροσκάφους παρέχει σταθερή πλοήγηση και σε συνδυασμό με το βελτιωμένο ραντάρ έχει δυνατότητα παρακολούθησης του εδαφικού ανάγλυφου με σύστημα εξομάλυνσης της πτήσης σε χαμηλό ύψος 30-50 μ. για μεγάλη διάρκεια (και για μικρά διαστήματα μέχρι 10-30 μ.). Στη σύνθεση του οπλισμού έχουν προστεθεί οι πύραυλοι τύπου Χ-59M, Χ-31 Α, Χ-31P (βλήμα αντιραντάρ παθητικής καθοδήγησης) και βόμβες ελεύθερης πτώσης KAB-500Kr.

 

Το εκσυγχρονισμένο «M2» μπορεί πλέον να δεχθεί όλα τα είδη κατευθυνόμενων όπλων που σχεδιαστήκαν για το Su-34 © Konstantinos Panitsidis

 

Η πρώτη επίσημη εμφάνιση του πρωτοτύπου Su-24M2 πραγματοποιήθηκε στην MAKS-2001, στη στατική έκθεση χωρίς να πραγματοποιηθούν πτήσεις επίδειξης, αλλά η ρωσική Αεροπορία παρέλαβε τα πρώτα έξι αρκετά αργότερα και πιο συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο του 2007. Στο τέλος του Δεκεμβρίου του ιδίου έτους παρελήφθησαν άλλα τέσσερα που ενσωματώθηκαν στην 302η Μοίρα αεροπορικών βομβαρδισμών, της 93ης Σμηναρχίας της 11ης Στρατιάς Αεροπορίας, με έδρα το αεροδρόμιο Pereyaslavka. Όλα τα υπάρχοντα ρωσικά Su-24M εκσυγχρονίζονται στο επίπεδο «M2». Η συνολική δύναμη των Su-24 πιθανώς ανέρχεται σε 400 Su-24M όλων των εκδόσεων.

 

Su-34 Fullback

Su-34 Fullback. MAKS-2007 © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Κατασκευαστής: OKB Sukhoi
Xώρα: ΕΣΣΔ / Ρωσία
Πρώτη πτήση: 1990
Ένταξη στο οπλοστάσιο: 2007 
Παύση παραγωγής: -

Η ανάπτυξη του μαχητικού-βομβαρδιστικού Su-34 Fullback βασίστηκε σε μια έκδοση του αεροσκάφους Su-27 (με βάση το Su-27UB) από το οποίο κρατήθηκαν αρκετά δομικά μέρη, όπως και το βασικό αεροδυναμικό του σχήμα, ακόμα και τα τεχνικά του χαρακτηριστικά, που θα του εξασφάλιζαν τη δυνατότητα να εμπλακεί σε μια κλειστή αερομαχία. Η πρώτη πτήση του αεροσκάφους έγινε το 1990, αλλά χρειάστηκαν αρκετά χρόνια εξέλιξης και δοκιμών μέχρι αυτό να ενταχθεί σε υπηρεσία. Αν και ανήκει στη γενιά των Flanker, εντούτοις είναι εξοπλισμένο με τελευταίας γενιάς ηλεκτρονικά και οπλικά συστήματα. Το αεροσκάφος φέρει πλήρες ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου πτήσης, ισχυρό ραντάρ με πολλαπλές λειτουργίες αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους, με ικα­νότητα παρακολούθησης του εδαφικού ανάγλυφου, χαρτογράφησης ακριβείας, σύστημα εξομάλυνσης της πτήσης σε χαμηλό ύψος και προηγμένο σύστημα ελέγχου βολής και άφεσης οπλισμού.

Επίσης, φέρει πληθώρα από ηλεκτρονι­κά βοηθήματα πτήσης, σύστημα πλοήγησης-ναυτιλίας Κ-102, επικοινωνιών KSS-2, σύστημα δορυφορικής ναυτιλίας (συμβατό με τα συστήματα GLONASS/NAVSTAR), δέκτες σημάτων ραντάρ (RWR), σύστημα αυτοπροστασίας L175W και το ηλεκτροοπτικό σύστημα σκόπευσης Platan το οποίο περιλαμβάνει κάμερα ημέρας και καταδείκτη λέιζερ για την παθητική πρόσκτηση και την καταύγαση στόχων. Στο πίσω μέρος ξεχωρίζει η κυλινδρική προέκταση (μεγάλης διαμέτρου) της ατράκτου, ανάμεσα στις εξαγωγές των δύο κινητήρων. Η προέκταση αυτή φιλοξενεί την πίσω δεξαμενή καύσιμου, αλεξίπτωτα επιβράδυνσης, αλλά και πρόσθετο εξοπλισμό ηλεκτρονικού πολέμου και κάποιους αισθητήρες. Πιθανώς στο μέλλον να εγκατασταθεί και ραντάρ που να καλύπτει το πίσω ημισφαίριο, αφού το αεροσκάφος έχει την ικανότητα εκτόξευσης πυραύλων προς τα πίσω.

 

Το Su-34 φαίνεται να είναι πιστοποιημένο να μεταφέρει όλο το σύγχρονο οπλοστάσιο της Ρωσίας ανεξάρτητα αν αυτό είναι βόμβες ή βλήματα όλων 
των κατηγοριών © Konstantinos Panitsidis

 

Ο σταθερός οπλισμός του σκάφους περιλαμβάνει ένα πυροβόλο GSh-301 των 30 mm, με αναχορηγία 180 βλημάτων. Το βάρος του οπλικού φορτίου ανέρχεται σε 8.000 kg, τα οποία μπορούν να μεταφερθούν σε δώδεκα εξωτερικούς φορείς-πυλώνες. Η πρώτη επίσημη ένταξη του αεροσκάφους στο ρωσικό οπλοστάσιο πραγματοποιήθηκε στις 3 Αυγούστου του 2007, στην αεροπορική βάση του 4ου Κέντρου Αξιολόγησης Αεροπορικής Μάχης και Επιχειρησιακής Εκπαίδευσης Πληρωμάτων της ρωσικής Αεροπορίας.

Όλα τα αεροσκάφη θα ενταχθούν πιθανώς στο 455ο Σύνταγμα Βομβαρδισμού με έδρα το Voronezh. Σύμφωνα με τις δηλώσεις ανωτάτων αξιωματούχων, η συνολική παραγωγή του αεροσκάφους θα ανέλθει στα 200+ αεροσκάφη όπου και αναμένεται να αντικαταστήσει σταδιακά όλα τα Su-24. Σύμφωνα πάντως με τις πιο πρόσφατες πληροφορίες, η ρωσική Αε­ροπορία θα παραλάβει 24 Su-34 μέχρι το 2010, ενώ η δύναμη αυτή θα αυξηθεί κατά 48 αεροσκάφη ακόμη μέχρι το 2015.

 

Το πρόγραμμα του νέου στρατηγικού βομβαρδιστικού PAKDA (Perspektivnyi Aviacionnyi Komplex DalynayayAviaciay)

 

Από την ίδρυση της Στρατηγικής Αεροπορίας, η ηγεσία της ανέκαθεν αναζητούσε πρωτοποριακά βαρέως τύπου βομβαρδιστικά, με υπερηχητικές ταχύτητες, ακόμη και πυρηνοκίνητα βομβαρδιστικά αλλά και βομβαρδιστικά με τεχνολογία stealth. Όλες αυτές οι καινοτομίες εάν τελικά εφαρμόζονταν θα καθιστούσαν τη Στρατηγική Αεροπορία μια υπερδύναμη των αιθέρων. Οι έρευνες για προηγμένα αεροσκάφη και συστήματα κατά τη μεταπολεμική περίοδο ήταν πραγματικά εντυπωσιακές. 

Με την ένταξη των βομβαρδιστικών μέσης εμβελείας Tu-16 Badger-A σε υπηρεσία το 1954, οι επιδόσεις για βομβαρδιστικά ήταν εντυπωσιακές για την εποχή τους. Η μέγιστη ταχύτητα ήταν 1.050 χλμ./ώρα, η εμβέλεια ανερχόταν σε 7.800 χλμ, η μέγιστη οροφή στα 15 χλμ., ενώ το οπλικό φορτίο έφτανε τα 9.000 κ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 (1956) εντάσσεται στο δυναμικό της Στρατηγικής Αεροπορίας το διηπειρωτικό βομβαρδιστικό Tu-95. Στην πλατφόρμα του Tu-95 πραγματοποιήθηκαν για λογα­ριασμό της Στρατηγικής Αεροπορίας - την περίοδο 1950 έως 1960 - δοκιμές για την εγκατάσταση ενός πυρηνικού αντιδραστήρα στο αεροσκάφος όπου μέσω αυτού τα αεροσκάφη της DA θα αποκτούσαν παγκόσμια ακτίνα δράσης. Οι πτητικές δοκιμές του πυρηνοκίνητου βομβαρδιστικού Tu-95LAL (ιπτάμενο εργαστήριο) έλαβαν χώρα το 1961 και συνολικά πραγματο­ποιήθηκαν 35 πτήσεις. 

Το πρόγραμμα δεν προχώρησε άλλο καθώς οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν τόσο οι Σοβιετικοί όσο και οι Αμερικανοί με το αντίστοιχο πρόγραμμα σε αεροσκάφος Β-36 Peacemaker ήταν αρκετές και οι υπάρχουσες τότε τεχνολογίες καθόλου ώριμες, αλλά κυριότερα επίφοβες για τους ίδιους τους χρήστες τους. Η εξέλιξη από την Sukhoi του τριηχητικού βομβαρδιστικού Τ-4 (ή Su-100) ήταν ακόμη μια προσπάθεια για τη δημιουργία ενός προηγμένου βομβαρδιστικού και ειδικότερα σαν απάντηση στο αμερικανικό XB-70 Valkyrie που εκείνη την εποχή φάνταζε ως μια νέα ανδυόμενη απειλή από το αντίπαλο στρατόπεδο. Το Τ-4 όπως φυσικά και το XB-70 δεν προχώρησαν.

 

To τριηχητικό βομβαρδιστικό T-4 (Su-100) (Μουσείο Monino) © Πανιτσίδης Κων/νος

 

Το πρώτο όμως χρησίμευσε σαν πιλοτικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη του Τu-160. Παράλληλα, εμφανίστηκαν και κάποια άλλα σχέδια για την ανάπτυξη νέων βομβαρδιστικών. Έτσι το 1983 τα σχεδιαστικά γραφεία Tupolev και Sukhoi συμμετείχαν στον διαγωνισμό για τη σχεδίαση ενός νέου βομβαρδιστικού μέσης εμβέλειας για την αντικατάσταση του Tu-22M3. 

Η πρόταση της Sukhoi αφορούσε το Τ-60, ένα βομβαρδιστικό υπερηχητικό με πτέρυγα μεταβλητής γεωμετρίας, επίπεδη άτρακτο και ακροφύσια μεταβλητής ώσης. Το 1988 το γραφείο Mikoyan συνέχιζε τις μελέτες του για ένα υπερηχητικό αεροσκάφος με την ονομασία Type 301. Τα περισσότερα όμως αυτών παρέμειναν απλώς σχεδιάσεις και μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ όλα αυτά τα προγράμματα είχαν θεωρητική παρά πρακτική αξία. Χρειάστηκε πάνω από μια 15ετία για να μπορέσει η DA να αναγνωριστεί ξανά ως μάχιμη και αποτρεπτική δύναμη. Με την ενεργοποίηση της 37ης Στρατιάς το 1998 ξεκίνησαν αμέσως οι εν υπνώσει έρευνες για την ανάτπυξη ενός νέου στρατηγικού βομβαρδιστικού που θα αντικαθιστούσε τα Su-22M2 και Τu-160, και το οποίο θα έφερε φυσικά χαρακτηριστικά stealth ή στην καλύτερη των περιπτώσεων θα ήταν ένα αεροσκάφος stealth. 

Έτσι, στις αρχές του 2000 οι ειδικοί της Αεροπορίας άρχισαν τις διαδικασίες της αξιολόγησης των προτάσεων του διαγωνισμού για την κατασκευή του νέου σύγχρονου όπλου στρατηγικής επίθεσης (πρόγραμμα PAKΚ DA). Αυτό έγινε γνωστό με ανακοίνωση του γενικού επιτελείου Αεροπορίας. Σε αυτόν το διαγωνισμό έλαβαν μέρος αρκετά σχεδιαστικά γραφεία και μεταξύ τους φυσικά το γραφείο Tupolev το οποίο συγκέντρωνε και τη μεγαλύτερη πείρα στα στρατηγικά βομβαρδιστικά. Το πρόγραμμα πάντως PAK DA εξακολουθεί και παραμένει ένα μεγάλο ερωτηματικό. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για το αν το νέο βομβαρδιστικό της Ρωσίας βρίσκεται σε κάποιο στάδιο εξέλιξης παρά μόνο από αυτές που βλέπουν το φως της δημοσιότητας από τα ρωσικά ΜΜΕ και ακόμη όμως και αυτές κινούνται στο στάδιο των απλών εικασιών. 

Έτσι σε ντοκιμαντέρ της ρωσικής τηλεόρασης «Αεροσκάφη 5ης γενιάς» υπήρξε η νύξη για την ανάπτυξη ενός στρατηγικού βομβαρδιστικού μεγάλων αποστάσεων προς αντικατάσταση των Tu-160,Tu-95 MS και Τu-22M3. Συμφωνα πάντα με το ντοκιμαντέρ, πρόκειται για ένα βαρύ βομβαρδιστικό, σχήματος «ιπταμένης πτέρυγας» μεγάλο λόγο διατάματος πτέρυγας που θυμίζει έντονα το Β-2). Δεν είναι γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες ή σε ποιο στάδιο βρίσκεται το πρόγραμμα. Η δεύτερη πληροφορία από ρωσικά ΜΜΕ και πάλι αφορά την ανάπτυξη ενός στρατηγικού βομβαρδιστικού με τεχνολογία πλάσματος, η οποία εκμαιεύτηκε από τη δήλωση Ρώσου αξιωματούχου. Ο Ρώσος όμως αυτός αξιωματούχος δεν ήταν ο οποιοσδήποτε, αλλά ο υποπτέραρχος Anatoliy Zhihareva, διοικητής της 37ης  Αεροπορικής Στρατιάς. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του, το νέο βομβαρδιστικό που αναπτύσσεται πρόκειται να είναι το πιο τεχνολογικά πρωτοποριακό αεροσκάφος στον κόσμο! 

Το αεροσκάφος θα μπορεί να απογειώνεται και να προσγειώνεται από πρόχειρα αεροδρόμια, να μεταφέρει οπλικά συστήματα μεγάλης ακριβείας, να διαπερνάει τα υπάρχοντα συστήματα αεράμυνας, να εκτελεί διάφορες αποστολές με οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες και, τέλος, να φέρει σχεδίαση τεχνολογίας stealth τεχνολογίας πλάσματος. Πιθανώς το σκάφος θα φέρει δυο κινητήρες υγρών καυσίμων για την επιτάχυνση και τη δημιουργία της ασπίδας πλάσματος γύρω από το σκάφος, η οποία συμβαίνει κατά τη μετάβαση στις υψηλές υπερηχητικές ταχύτητες (4.000-5.000 μ./δευτ.), και ένα κινητήρα ramjet. 

Η ασπίδα πλάσματος κάνει τα αεροσκάφη σχεδόν αόρατα στο ραντάρ αλλά πάντως με πολύ καλύτερες πιθανότητες απόκρυψης από τις υπόλοιπες «συμβατικές» τεχνολογίες Stealth. Σχεδόν όλα τα προγράμματα που αφορούν το βομβαρδιστικό αεροσκάφος 5ης γενιάς παραμένουν σε εκκρεμότητα και ανακοινώθηκε ότι το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί τη δεύτερη δεκαετία του 21 ου αιώνα.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Οι Ρώσοι έχοντας ισχυροποιηθεί αρκετά από την κατάρρευση της Σ. Ένωσης, ήδη αρχίζουν να «δείχνουν τα δόντια τους» επιστρέφοντας στις τακτικές του ψυχρού πολέμου. Και αυτό το δείχνουν με μεγάλη περηφάνια με τις εκθέσεις τεχνολογίας και αεροσκαφών, προς το κοινό. 

Η Ρωσία πραγματοποιεί σε μεγάλη έκταση στρατιωτικό εκσυγχρονισμό με αναβάθμιση της Αεροπορίας και του Ναυτικού και μια αναδιάταξη της δομής του στρατού. Αυτές οι ενέργειες από την μια και η έλλειψη ενημέρωσης της Ρωσίας στα στρατιωτικά θέματα από την άλλη, έχουν δημιουργήσει ερωτηματικά. 

Βλέποντας όλα αυτά τα τεχνολογικά άλματα μπορούμε να πούμε πλέον με σιγουριά ότι οι Ρώσοι είναι εδώ!